هنوز جان کری وزیر خارجۀ ایالات متحده امریکا پس از دومین سفر خود به کابل(۱۷ اسد۱۳۹۳/ ۸آگست۲۰۱۴)، پا به واشنگتن نگذاشت که دکتور اشرف غنی احمدزی در گفتگو با تلویزیون طلوع، سفر او را غیر ضروری خواند و از مخالفت خود به تقسیم قدرت در دولت آینده سخن گفت؛ در حالی که تمام فلسفۀ دو بار رفت و آمد و میانجگیری وزیر مذکور بر مبنای همین تقسیم قدرت قرار داشت.
ریشه ها و انگیزه های مخالفت اشرف غنی احمدزی:
بخشی از مخالفت دکترغنی احمدزی بر سر تقسیم قدرت یا تشکیل حکومت مشترک از هر دو تیم که نامش را حکومت وحدت ملی گذاشته اند، به اختلاف درونی تیم وی بر میگردد. افرادی چون: جمعه خان همدرد، قطب الدین هلال، احمدضیا مسعود و برخی از اعضای حزب افغان ملت و عناصر قوم گرا به شدت با تقسیم قدرت مخالف هستند. رئیس جمهور کرزی یکی دیگر از چهره های اصلی این بازی است که با تقسیم قدرت سر ناسازگاری دارد.
بخشی دیگر از انگیزه های مخالفت اشرف غنی احمدزی به روحیه و دیدگاه خودش بر میگردد که باورهای سیاسی و ذهنی وی این تقسیم قدرت را بر نمی تابد و نمی پذیرد. هم رئیس تیم تحول و تدوام و هم اعضای ارشد و متحدین مختلف او در این تیم، تقسیم قدرت را واگذاری صلاحیت قانونی و رسمی رئیس جمهور منتخب در اثر فشار و توطئه خارجی تلقی می کند. او خود را برندۀ اصلی و قطعی انتخابات میداند و مخالفت عبدالله عبدالله و تیم اصلاحات و همگرایی و هواداران آنها را با پیروزی تیم تحول و تداوم و ریاست جمهوری اشرف غنی احمدزی، غیر قانونی و فاقد هر گونه اثر گزاری منفی بر روند تحولات سیاسی و امنیتی موجود تلقی می کنند.
اشتباه محاسبه بر سر انگیزه ها و عوامل مخالفت:
محاسبه و ارزیابی مخالفان درونی تیم تحول و تداوم در مورد تشکیل دولت مشترک یا دولت وحدت ملی و رئیس این تیم در این مورد، بر فرضیه های نادرست قرار دارد:
۱- هنوز برندۀ اصلی و قطعی انتخابات قبل از پایان بازشماری آرا و جدا سازی آرای پاک از ناپاک، نامشخص است. این در حالی است که بر خلاف اشرف غنی احمدزی و تیم تحول و تداوم، دکتور عبدالله و تیم اصلاحات و همگرایی، پیروزی خود را در پایان بازشماری آرا و ابطال آرای تقلبی بر مبنای معیارهای بین المللی قطعی و اجتناب ناپذیر می خوانند.
۲- بدون شفاف سازی انتخابات و تفکیک آرای تقلبی از آرای اصلی و واقعی، پذیرش برندۀ اعلان شده از سوی تیم رقیب نامحتمل است. در حالی که برندۀ انتخابات، مشروعیت خود را از پذیرش رقیب و یا رقیبان انتخابات می گیرد.
۳- تیم تحول و تدوام و رئیس آن به شمول رئیس جمهور کرزی در واکنش و مخالفت تیم رقیب بریاست دکتور عبدالله، دچار توهم و اشتباه جدی در محاسبه و ارزیابی این مخالفت هستند. آنها این مخالفت را بی نتیجه و زود گذر میدانند و باور دارند که در صورت نیاز به آسانی می توانند در توسل به قوای قهریه به مخالفت ها نقطۀ پایان بگذارند؛ محاسبه ای که بسیار خطرناک و نادرست است.
۴- اشتباه دیگر تیم تحول و تداوم به برداشت نادرست و غیر واقعی از سیاست و دیدگاه امریکا و غرب بر سر اعلان یک جانبۀ نتیجۀ انتخابات مبتنی بر پیروزی تیم و تحول و ریاست جمهوری اشرف غنی احمدزی است. امریکایی ها به زبان حال و قال تا کنون بیان داشته اند که این پیروزی یک طرفه را، از هر دو طرف نمی پذیرند.
نکتۀ دیگری را که امریکایی ها و متحدین غربی شان به صراحت بیان داشته اند به الزامی بودن دولت مشترک از هر دو طرف، صرف نظر از نتیجۀ انتخابات که مسلماً یکی از دو نامزد به عنوان رئیس جمهور خواهد بود، بر میگردد.
۵- اشتباه دیگر تیم تحول و تداوم در پایان تمامی این اشتباهاتِ ناشی از محاسبه و ارزیابی آنها، موکول کردن مذاکره بر سر دولت مشترک یا دولت وحدت ملی پس از بازشماری آرا و اعلان نتیجۀ انتخابات است. آنها که خود را برندۀ انتخابات و ریاست جمهوری می پندارند، موضوع تقسیم قدرت را پس از اعلان نتیجۀ انتخابات به عنوان یک امر تحمیلی، منتفی و غیرقابل اجرا تلقی می کنند.
نکات اصلی اشتباه آنها در این محاسبه، نخست، به ناروشن بودن نتیجۀ انتخابات بر میگردد که هیچگونه ضمانتی مبنی بر پیروزی تیم تحول و تداوم و احراز کرسی ریاست جمهوری از سوی آن تیم وجود ندارد.
و دوم، عدم پذیرش چنین نتیجه ای از سوی تیم رقیب(اصلاحات و همگرایی)و تبعات داخلی و خارجی ناشی از آن، شهد پیروزی را در کام تیم تحول و تداوم به تلخی کُشنده بدل می کند.
راه حل چیست و کور گره انتخابات را چگونه می توان بازکرد؟
نکتۀ روشن آن است که امریکایی ها و غرب که بقای دولت افغانستان و ثبات نظام سیاسی و امنیتی موجود به کمک نظامی و مالی آنها بستگی دارد، خواستار تشکیل دولت مشترک هر دو تیم رقیب هستند. دولت مشترک یا دولت وحدت ملی باید محصول هر گونه نتیجۀ قطعی این انتخابات باشد؛ صرف نظر از آنکه چه کسی به عنوان رئیس جمهور در پایان شمارش و ابطال آرا وارد ارگ کابل می شود.
در چنین حالت، راه حل معضل انتخابات و گشایش کور گره انتخابات در دو نکته خلاصه می شود:
۱- شفاف سازی انتخابات و تفکیک آرای پاک از ناپاک در جهت ارج گزاری به مشارکت مردم، احیای اعتبار خدشه دار شدۀ انتخابات و ایجاد مشروعیت برای دولت آینده.
۲- توافق بر سر دولت مشترک یا دولت وحدت ملی قبل از اعلان نتیجۀ انتخابات در فضای متوازن و فضای تفاهم و اعتماد متقابل. توافق طرفین در چنین حالت می تواند به تشکیل یک دولت سالم، پاسخگو، مؤثر و شایسته از بهترین، نیک نام ترین، صادق ترین، کارفهم ترین و شایسته ترین افراد هر دو تیم و بیرون از دوتیم مذکور بیانجامد.
