فرهنگ و هنر

به پیشواز نوروز ۱۳۹۰ خورشیدی

omar_khayam

 

اگر از پنجرۀ دودی سرزمین سرمازدۀ امروزین ما در قرن بیست و یکم عیسایی، به گسترۀ خورشیدستان اندیشه و ادبیات اواخر قرن پنجم خورشیدی بنگریم، چشمان ما به قامت نورینه یی خیره میماند که از سده ها بدین سو، خیمه نشین پروین گاه خِرد خُراسان زمین است و جانها را از پیالۀهستی، شراب نور می بخشد. اما دریغ و درد که اکثری از پژوهشگران بیشترین کشورهای جهان دربارۀ خیام نوشته اند و تحقیق به عمل آورده اند. اما مدعیان ادب و پژوهش سرزمین خراسان (افغانستان امروزی) از قرنهاست که در باره این خیمه نشین پروین گاه خرد خراسان زمین سکوتمصلحت اندیشانه و شرمگیانۀ نموده اند به غیر چند عزیز مانند شادروان اسد لله آسمایی، یعقوب یسناو خالد نویسا و یکی دو کس دیگر که بسیار کوتاه نوشته اند. در حالیکه این ابر مرد همه زمانه ها ازخراسان بوده، زادگاه و آرامگاهش در نیشابور یکی از شهرهای مهم خراسان واقع گردیده و بیشتر همدر بلخ که آن روزگار یکی از مراکز علمی خراسان بود با علماء و فضلاء دید و بازدید هایی داشته است.

بدینگونه یکی از ستیغ های فروغین اندیشۀ فلسفی ا کرگاه شعر، در اواخر سده پنجم و اوایل سدۀ ششم، حکیم ابوالفتح عمربن ابراهیم خیام نیشابوری خراسانی می باشد که زراندوده ترین آویزه های خِرد رابه انگشتری هستی شعر نگین زده است. در پهنه وسیع خِرد آفرینی این دوران نمی توان از وجود پرتگاه های ژرف ابتذال اندیشی آنروزگار نیز انکار نمود. پرتگاهایی که اکثرا از سوی گدایان سود پرست زر خواه،مقام و منزلتجوی عرصه فرهنگ و ادب که در بارگاه خلفا و امراء حفر گردیده بود و آنها با خِفتی و خِرفتی درآن گودال تغذیه می شدند و سرنوشت دانشی مردان و خِرد گرایی آن روزگار را از آن منجلاب بربالای دار رقم میزدند، و فتوای قتل ایشان را بر چهارسوهای شهر ها میاویختند. روزگاران خیام نیشابوری خراسانی، بدون شک روزگار همانند امروز و امروزیان است.

مشت می کوبند تا سر ها را بشکنند و هستی خِرد را نیست و نابود سازند، روزگاران خیام نیز چنینبوده است و میتوان گفت که امروزه میراث شوم و سخیف همان مرداب نشینان دیروز است. از همین نگاه است که امروز اندیشه و فلسفۀ خیام در جامعۀ ما ناشناخته باقی مانده و ادیب و ادبیاتما از این ابرمرد خِرد لب به سخن نگشوده و نمی گشایند.

برای مطالعه متن کامل این مطلب با اینجا اشاره کنید

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا