افغان ها و مقامات خارجی هشدار می دهند که گشایش پارلمان جدید تاچند هفتهء نزدیک می رود تا تنش های قومی و بی ثباتی در کشور را بدتر کند و بخش مهمی از پایگاه سیاسی حامد کرزی را به آغوش شورشیان بیفگند.
با وجود موانع پرشمار، ناتو و مقامات امریکایی به شدت فشار آوردند تا انتخابات پارلمانی در ماه سپتمبر برگزار گردد. آنها انتخابات را قماری پنداشتند که رایدهی موفقانه دران پیروزی در جنگ و رشد دموکراسی در افغانستان را به نمایش خواهد گذاشت. برعکس، ناامنی، بی میلی مردم به انتخابات و تقلب، به ویژه در جنوب، سبب کاهش نمایندگی بزرگترین و مهمترین گروه قومی، پشتون ها، گردید. سه ماه پس از برگزاری، نتایج انتخابات به شدت متنازع فیه گردید و کشور می رود تا به لبهء بحران قانون اساسی کشانده شود.
طیفی از مقامات افغان و کاندیدا هایی که انتخابات را باخته اند می گویند که انتخابات می تواند اثرات به مراتب دگرگونه از آنچه بسیاری چشم بهراهش بودند، داشته باشد. این انتخابات می تواند شورشها را پردامنه کند و رویارویی های قومی ناشی ازان می تواند به جنگ داخلی بینجامد.
جمیل کرزی، یک عضو پیشین پارلمان و کاکازادهء رییس جمهور هشدار میدهد که، “پشتون ها گام به گام خواهند گفت که نمایندگان ما (دردولت) وجود ندارند و گام به گام به دشمن خواهند پیوست.”
جمیل کرزی از جملهء هشتاد کاندیدیست که نتایج انتخابات را به چالش کشیده اند. بسیاری، به ویژه در میان پشتون ها، خواهان شمارش دوباره یا ابطال انتخابات اند. آنها می گویند که نتایج دستکاری شده تا در پارلمان نو پله را به نفع اقلیت های قومی شمال سنگین کرده است.
آقای کرزی تلاش کرده است از نزاع انتخابات برکنار بماند. او، زیر فشار کمیسیون انتخابات و کشور های غربی، اعلام کرد که مطابق برنامه پارلمان تازه به تاریخ بیستم جنوری گشایش خواهد یافت. این کار به ظاهر مبین پذیرش نتایج انتخابات است؛ با آن که پشتیبانان پشتونش در پارلمان را کاهش می دهد.
درین حال، رییس دفتر او، عمر داوودزی گفت، آقای کرزی در برابر شکایات کاندیدا ها مبنی بر “تقلب، برخورد نادرست و شمارش نادرست آرا”، و همچنان نگرانی از افتراق روزافزون قومی حساس بوده است.
آقای داوودزی دریک مصاحبهء تیلفونی گفت: “از ده سال بدینسو، یکی از دست آورد های عمده همین بود که هرگروه احساس می کرد که سهم مساوی در ساختار دولت دارند که این تساوی نباید برهم بخورد.”
آقای کرزی شکایتگران را به دادستانی کل که پروندهء آنها را به دادگاه عالی احاله کرده است، فرستاد. داوودزی می گوید: “ما اعتماد داریم که دادگاه عالی شکایات آنها را خواهد شنید”. او گفت که فرمانی برای شمارش دوباره و یا عیار ساختن برخی از نتایج انتخابات می تواند نگرانی های ناشی از تقلب و موضوع بزرگتر بیصلاحیت شدن پشتون ها را پاسخ بدهد.
اما شمار اندکی باور بدین دارند که دادگاه عالی بتواند درین لحظات آخر قناعت کسی را فراهم کند. دو مقام دولتی گفتند که آقای کرزی میدانست که پارلمان جبران کنندهء گذشته بود. قبلا، پیشنهاد اینکه دادگاه عالی که بالای مسایل قانون اساسی امرصادر میکند، میتواند فیصلهء کمیسیون مستقل انتخابات را که تحت پوشش قوانین انتخاباتی است لغوکند، دادستان کل و مسئولین انتخابات را متوسل به مبادلهء تهدیدات کرده است. شماری از کاندید های بازنده همچنان رئیس جمهور را متهم به اجازهء کاستن نفوذ پشتون ها کرده اند، و هشدار میدهند که امید کمی برای آوردن صلح و امنیت در افغانستان بدون سهیم شدن پشتونها که اکثرا قوماندانان طالبان هستند وجود دارد.
پشتونها که ۴۶ فیصد نفوس کشور را تشکیل میدهند، بصورت عموم درین کشور حکومت کرده اند، ولی سریعا از دولت بیگانه شده اند. این درحالیست که جنگ مناطق شانرا بلعیده و بین حملات طالبان و ناتو و حکومت فشرده شده اند.
مسئولین و اعضای پارلمان هشدار میدهند که تحت این حالات تعداد کمی از پشتونها توانائی و انگیزهء برای رای دهی داشتند، ولی کاهش کرسی های پشتونها را مانند یک سیلی دیگری بروی خود می بینند.
بگفتهء میرویس یاسینی یکی از قانون سازان، پشتونها حد اقل ۲۶ کرسی در پارلمان جدید از دست داده اند؛ که از ۱۲۰ به ۹۴ کاهش یافته است- در پارلمانی که مجموع کرسی نمایندگان ۲۴۹ کرسی است. بگفتهء دیگران حدود آن پائین تر از آنست.
چندین ولایات اکثرا پشتون نشین و بعضی از قبایل مهم در پالمان جدید نمایندگی یی نداشته و یا هم نمایندگان شان محدود است. این وضع ستراتیژی تحصیل اعتبار پشتونها برای تحکیم قدرت شان در حکومت را به چالش روبرو میکند.
بگفتهء یکی از مامورین عالیرتبه که بشرط حفظ نامش صحبت میکرد “برای کرزی این مشکل است، و همچنان برای ناتو “… برای کشور هیچ خوب نیست”.
بخشی ازین دشواری ناشی از انتخابات ریاست جمهوری پرتقلبت ۲۰۰۹ است که کرزی را به قدرت رساند. ترس تکرار همچو تقلبات در انتخابات فضل احمد معنوی را مجبور به لغو رای دهی درانتخابات پارلمانی در ساحات نا امن ساخت. در نتیجه، اکثر ساحات پشتونها و قبایلی که ازجهت شورشیان متضرر شده بودند نتوانستند رای دهند.
یکی از آنها قبیلهء نیرومند خوگیانی است، که چهار ولسوالی ولایت شرقی ننگرهار را تشکیل میدهند. بعضی آنها اسلحه بر ضد دولت برداشته اند. به گفتهء عبدالعلی یکی از ریش سفیدان خوگیانی، هیچ انتخاباتی درمناطق خوگیانی برپا نشد و حال هیچ نمایندگی در پارلمان ندارند.
بگفتهء او این حالت یک تاثیرمنفی برهمهء قوم خوگیانی و درکل بر ولایت ننگرهار داشته است. او برین نظریه تاکید کرد که برندگان با تقلب پیروزشده اند و یا هم به مسئولین انتخابات رشوه داده اند.
نظارت کننده گان انتخابات بینظمی در سرتاسر پروسهء انتخابات را در ولایات مختلف گرازش داده اند.
ولی ۸۰ نامزدی که به رئس جمهورشکایت کرده اند، شکایات مشخصی مبنی بر تغییرات توضیح ناشدهء در نتایج انتخابات در لحظات آخر توسط کمیسیون انتخابات داشته اند؛ کمیسیونی که رییس آن آقای معنوی، یکی از اعضای اسبق دادگاه عالی و یک تاجک است. و آنها او را متهم به دوبینگی ضد پشتونی کرده اند. ناظرین انتخابات میگویند که آقای معنوی، به صورت عمدی یا غیرعمدی، کنترول پروسهء انتخابات را تا اندازه یی از دست داد.
چندین تن از نامزدان گفتند که از آنها از سوی کسانی که خود را عضو دفتر معنوی معرفی می کردند، مبلغ ۲۰۰۰۰۰$ رشوه خواسته می شد تا برای شان رای بیافزایند. یکی از نامزدان از ولایت لوگر میگوید که او توان پرداخت آن رقم را نداشت و دفعتا خود را ازانتخابات کنار شده یافت. مسئولین دولتی میگویند که بعضی از نامزدان در امورد این که این رشوه را بدهند یا خیر، با آنها تماس گرفتند. آقای معنوی ارتباطش را به هر نوع رشوه گیری رد کرده است.
پشتونها کرزی را به خاطر تعیین آقای معنوی ملامت میکنند. میر ولی یک قانون ساز اسبق از ولایت هلمند که توقع میرفت دوباره انتخاب شود، اسناد انتخابات دارد که نشان میداد که او بیشترین رای را چند هفته پیش از شمارش آرا داشت، فقط در وقت شمارش انتخابات را به کسان نا شناخته باخته است.
“نتایج این انتخابات خیلی خطرناک خواهد بود” بگفتهء آقای ولی…”کرزی یک اشتباه تاریخی مرتکب شده است، و افغانها اشتباهش را صد سال پس از امروز متوجه خواهند شد.”
او و نامزدان دیگر اخطار دادند که اگر به آنها گوش داده نشود، پشتونها دست به خشونت خواهند زد و رویارویی قومی منتج به خانه جنگی خواهد شد.
نگرانی به حدیست که والی نیرومند ننگرهار- گل آغا شیرزی بکابل می رود تا با کرزی در مورد راه اندازی جنبشی که پشتونها را متحد بسازد صحبت کند و به نا رضایتی آنها جواب داده شود.
او پیشنهاد کرد که پشتونهای بیشتری به حکومت آورده شوند تا کمبود حضور شان در پارلمان را جبران کند. او دریک مصاحبه گفت: “این یک مشکل بزرگ است. پشتون ها راه خود را پیدا خواهند کرد. زمانی که نیاز به وحدت باشد، آنها یکی خواهند شد”.
برگردان به فارسی: ر. درودگر
______
برای مطالعه اصل مطلب به زبان انگلیسی به اینجا اشاره کنید.
