رابرت دی بلک ویل، سفیر سابق آمریکا در هند و از اعضای ارشد شورای روابط خارجی آمریکا در سخنانی در انستیتوی بین المللی مطالعات استراتژیک لندن (آی آی اس اس) بر هزینه های آمریکا در افغانستان که شامل حدود ۱۰۰ میلیارد دلار در سال و تلفات جانی می شود تاکید کرد و تلویحا ادامه حضور آمریکا در افغانستان را با مشکلاتی مواجه دانست که به معنی نیاز به طرحی برای جایگزینی استراتژی کنونی آمریکا در افغانستان است.
او در این رابطه گفت که باید سه محور و سوال اساسی و استراتژیک را در خصوص سیاست کنونی آمریکا در افغانستان مد نظر قرار داد: اول آنکه وضعیت و استراتژی کنونی مبارزه با ستیزه جویی در افغانستان را ادامه داد ولی به گفته وی سوال این است که این وضعیت را برای چند سال می توان ادامه داد؟ دوم اینکه چه مقدار منابع مالی و انسانی بطور استراتژیک و در چند سال نیاز است تا آمریکا بتواند بر تعهدات خود در افغانستان مبنی بر جلوگیری از پیشروی طالبان عمل کند؟ و در نهایت اگر برنامه های کنونی آمریکا در افغانستان موفقیت آمیز نبود آیا برنامه و یا برنامه های جایگزینی وجود دارند؟
آقای بلک ویل که در سالهای ۲۰۰۳ -۲۰۰۴ معاون کاندولیزا رایس مشاور امنیت ملی جورج دبلیو بوش بود- گفت که با توجه به تعهدات آمریکا در افغانستان، آمریکا و متحدانش نمی توانند از نقطه نظر نظامی بر طالبان در مناطق پشتون نشین افغانستان بویژه بدلیل عدم آگاهی نیروهای نظامی به تاریخ و زبان و ساختارهای قومی این منطقه، پیروز شوند.
او بویژه تاکید کرد که آمریکا نمی تواند از نقطه نظر اجتماعی تغییرات اساسی در این مناطق ایجاد کند.
آقای بلک ویل همچنین بر وجود فساد در دولت افغانستان، عدم توانایی ارتش ملی افغانستان برای مقابله با طالبان در چند سال آینده، فاکتور پاکستان — بویژه ارتش این کشور و نگاه آن به افغانستان و اینکه مسایل داخلی آمریکا و برنامه این کشور در قبال افغانستان قابل انطباق با یکدیگر نیست اشاره کرد و اینها را همه از عواملی دانست که باعث می شود برنامه های آمریکا و متحدانش در افغانستان احتمالا با موفقیت روبرو نشود و بنابر این نیاز به برنامه ای جایگزین وجود دارد.
برنامه جایگزین آقای بلک ول که البته پیشتر هم به نوعی در رسانه ها و از قول وی منتشر شده است براساس تقسیم فرضی افغانستان به دو بخش شمال و جنوب است.
بطور خلاصه او معتقد است که چون آمریکا نمی تواند در جنگ جاری در افغانستان برنده شود، پس باید تجزیه بالفعل این کشور را بررسی کند. جنوب پشتون نشین را به طالبان بگذارد و از شمال که در آن ازبک ها، تاجیک ها و هزاره ها زندگی می کنند حمایت کند.
آقای بلک ول معتقد است که اهداف اولیه حمله به افغانستان که مبارزه با القاعده بوده کم و بیش برآورده شده است و این طرح در عمل باعث می شود مناطق شمال و شمال غرب به کنترل طالبان در نیاید.
سفیر سابق آمریکا در هند تاکید کرد که این طرح به معنی خروج سربازان آمریکایی از افغانستان نیست بلکه تعدادی از سربازان آمریکایی باقی خواهند ماند و این کشور از قدرت هوایی برای ضربه زدن به القاعده اگر آنها به نحوی در مناطق پشتون نشین تحت کنترل طالبان فعالیت دوباره ای آغاز کردند استفاده خواهند کرد.
آقای بلک ول گفت که این طرح دارای مزایا و البته مشکلاتی است.
کاهش تلفات آمریکاییان و نیروهای ایتلاف – کاهش فشارهای داخلی بر دولت آمریکا در خصوص حضور سربازان آمریکایی در افغانستان، کاهش هزینه ها و فرصت به نیروهای نظامی آمریکا برای رهایی از مشکلات و خستگیهای دو جنگ زمینی (عراق و افغانستان) از جمله مزایای این طرح بویژه با در نظر گرفتن منافع آمریکا است.
وی گفت که در چارچوب همین منافع این طرح در عمل باعث می شود که آمریکا بر چهار مشکل مهمتر جهانی متمرکز بشود: ۱- ظهور چین به عنوان یک قدرت ۲- برنامه های هسته ای ایران ۳- تروریسم (هسته ای) و ۴- آینده عراق.
به گفته آقای بلک ول طرح وی البته مشکلاتی را نیز دارد: ۱- طالبان ممکن است در مناطق تحت کنترل خود بار دیگر وارد نوعی معاملات با القاعده بشود که این مساله یعنی بازگشت به عقب ۲- قرار دادن زنان افغان بویژه زنان پشتون در مناطق جنوبی تحت لوای طالبان — اگرچه آقای بلک ول تاکید کرد که آمریکا از ابتدا برنامه ای برای مدرن سازی افغانستان و یا مناطق پشتون نشین نداشته است- ۳- احتمال درگیرهای داخلی — که به گفته آقای بلک ول حضور آمریکا باعث عدم آن می شود ۴- احتمال تشکیل پشتونستان (به مفهوم اتحاد پشتونهای جنوب افغانستان و پشتونهای شمال-شمال غرب پاکستان) و اینکه افغانها در عمل این طرح را نخواهند پذیرفت.
آقای بلک ول گفت که طرح جایگزین او طرحی نهایی نیست و با توجه به وضعیت و استراتژی کنونی آمریکا در افغانستان طرحی جایگزین در صورت عدم موفقیت استراتژی کنونی در این کشور است.
وی در عین حال گفت که علاوه بر طرح پیشنهادی وی طرحهای دیگری نیز وجود دارد مانند ادامه وضعیت جاری – خروج کامل نیرویهای رزمی آمریکا از افغانستان و یا انجام نوعی معامله با طالبان که هر یک دارای مزایا و مشکلاتی است.
این دیپلمات کهنه کار آمریکایی با انتقاد از فقدان یک سیاست یکپارچه از سوی آمریکا در قبال افغانستان بویژه در رابطه با همسایگان این کشور و مشارکت آنها در کمک به حل افغانستان هشدار داد که هرگونه فشار داخلی و یا خارجی که باعث خروج شتابزده نیروهای آمریکایی از افغانستان بشود بالقوه می تواند مشکلات عدیده و بحرانهای عمیق تری را بوجود آورد.
وی گفت بایستی منتظر ماند و دید اظهارات باراک اوباما رپیس جمهوری آمریکا در اواخر سال جاری میلادی در خصوص اوضاع افغانستان با توجه به اطلاعات داده شده به او چه خواهد بود و آنگاه می توان با صراحت بیشتری به طرح جایگزین وی نگاه کرد.
برگرفته شده از بی بی سی فارسی
