شوربختانه باید گفت که بسیاری از فارسی‌زبانان بنابـر دلایل مختلف از تاریخ پرآشوب آسیای‌میانه از جمله از زمانه و کارنامه‌ی هم‌زبانان خود (تـاجیـکان) در ماوراءالنهر (فرارود) ۱، به ویژه در قرن بـیستـم چندان آگاهی ندارند، از جمله این‌که بـر زبان فارسی و فرهنگ تـاجیـکان در فرارود به ویژه در این صد سال اخیر چه گذشته است. آن‌ها نمی‌دانند، بلشویک‌ها رسم‌الخط فارسی را در سال ۱۹۲۹ به لاتین و در سال ۱۹۴۰ به سیریلیک تبدیل کردند.
حاکمیت شوروی، تـاجیـک‌ها را خلاف اراده‌ی‌شان در سرزمین‌هـای گـونا‌گـون تقسیم کرد، آن‌ها را از مراکز مهم تاریخی، سیاسی و فرهنگی‌شان از جمله بخارا و سمرقند محروم ساخت. بسیاری از فارسی‌زبانان نمی‌دانند که تاجـیک‌هـای فرارود چه روزگاری را در دوران حاکمیت اتحاد شوروی پیـشـین پشت سر گذاشتند و به چه دشواری و چه بهائی فرهنگ دیرین و سنن باستانی، ادب و زبان فارسی را پاسداری کردند.
خلاصه این‌که آگاهی بسیاری از فارسی‌زبانان از دشواری‌ها و دستآوردهایی تـاجیـکان فرارود در قرن بیست در عرصه‌ی اقـتصادی، سیاسی، علمی و فرهنگی بسیار اندک است.
برای مطالعه مطلب با ارزش پژوهشی به اینجا اشاره کنید
