د کورنیو چارو د وزیر په قول هره ورخ لږ تر لږه لس تنه افغانان وژل کیږی. رسمی چارواکی تل حکومتی تلفات ښئی. حقیقت دا دی چه د وژل شوو کسانو شمیر د رسمی ارقامو نه لوړ دی. د بهرنیو استراتیژیستانو د پلان له مخی، جګړه باید تر نامعلومی مودی پوری دوام ولری. د صادر شوې « دموکراسی » ځناور د خپل بقآ په مقصد لازیاتی وینی ته اړتیآ لری . حکیم الله محسود هم کله په ژوند او کله په مرگ د جګړی د اور سره لوبی کوی. دی په آسانی نه مری. چاړه واقعآ هډوکی ته رسیدلی ده. د پیښو د تحلیل په بنسټ، دی نتیجی ته رسیږو چه د جګړی د پای کلید د ښاغلی کرزی او د هغه د بهرنیو انډیوالانو په لاس کی ده : کرزی او ناتو دواړه یو بل ته متقابله اړتیا لری . دغه اړتیا د متقابل ملاتړ لامل ګرځیدلی ده . کرزی په دی باندی ښه پوهیږی چه ناتو په افغانستان کی د جګړی د استمرار استراتیژی غوره کړی ده او دی د توپک سالارانو سره په تړاو د بهرنیو جګړه مارو هیوادونو د جنګی پلان د پلی کولو د پاره یوه وسیله ده. د کرزی نه د بهرنیانو ملاتړ نور لاملونه هم لری . د هغی جملی نه:
ــ د کرزی نه د بهرنیانو د پاره ایدیال سړی جوړ شوی دی ځکه نوموړی د قوم، ولس او ملت نه تجرید او د اقتدار د ساتلو په مقصد په یوازنی خواک یعنی بهرنیانو باندی متکی دی.
هغه متحده جبهه چه کرزی د کورنیو او بهرنیو جګړه مارو ډلو ټپلو او هیوادونو څخه د مقاومت په وړاندی جوړه کړی ده، د جګړی د استراتیژی محصول ده . د جګړی په پای او د سولی په راوستلو کی ، جبهه له منځه ځی او د بهرنیو او کورنیو جګړه مارانو سیاسی بقآ تر سوال لاندی راځی. د همدغه استدلال له مخی هغه هلی ځلی چه د اوسنی نظام له خوآ د سولی په اړه کیږی ، تبلیغاتی بڼه لری او ورته د هیڅ عملی پایلی تمه نشی کیدای.
فاسد نظام
د ښاغلی کرزی په اداره باندی د فساد ، اختلاس او قاچاق د شته والی له کبله نیوکی کیږی . د اوسنی اداری بنسټ د بن په غونډه کی چه په کی جنګی ډلو ټپلو برلاسی درلود ، کیښودل شو. خو کرزی په هیڅ ډول په اداره کی کوم رادیکال سمون راوستلی نشو. لامل یی څرګند دی : نوموړی په نظام کی د سمون په راوستلو د افغانستان د ننه د سیاسی قدرت د یوازنی ملاتړ نه ( جګړه ماران) بی برخی کیږی .د دغه واقعیت په نظر کی نیولو سره چه دی کوم سیاسی ګوند نلری او د قوم او ولس نه شړل شوی، په اداره کی کوم سمون راوستل ، کرزی ته د سیاسی ځان وژنی معنی لری .
کرزی د بهرنیانو د ملاتړ په راجلبولو کی ، هغوی ته د اداری سمون په ځای ، په نورو ساحاتو کی امتیاز ورکوی .
د بهرنیانو د رضائیت د ترلاسه کولو په خاطر د ملی واکمنی د پاتی شوو کمزورو ضوابطو په سر باندی ، معامله ډیر ښه سیاسی تجارت دی. کرزی د همدغه مقصد د پاره :
ــ د انتخاباتو د کمیسیون په ترکیب کی د ۲ بهرنیانو په غړیتوب باندی، موافقت وکړ .
ــ د انتخاباتو د کمیسیون مشر د یوه ناپیلی مسلکی کس په ځای ، تنظیمونو سره تړلی سړی وټاکه . دغه ټاکل د بهرنیو ځواکونو چه د جګړه مارانو په وړاندی د ملاتړ ژمنه لری ، د شور او ځواک څخه د ډک هرکلی سره مخ شو .
ــ د قانون جوړولو د مراجعو نه د ولسوالانو د ټاکنی د قانون طرح ولسی جرګی ته د وړاندی کولو غوښتنه وکړه .
په بل پړاو کی په کرزی باندی یو وړوکی فشار د دی لامل ګرځیدلای شی چه د والیانو د انتخاباتو قانون هم توشیح او نافذ کړی.
د ولسوالانو د ټاکنی قانون ، د مرکزی حکومت د لازیاتی کمزورتیا لامل ګرځی او لاره د فدرالی تشکیلاتو د پلی کولو د پاره خلاصوی. دا د بهرنیانو د استراتیژی یوه برخه ده: بهرنیان د مرکزی حسابګر حکومت په ځای، د سازشگرو او انعطاف پذیرو سیمه ایز و چارواکو سره مځ کیږی . د قانون د لاری په سوله ایزه توګه د افغانستان د ټوټه کیدو زمینه برابریږی او ناتو په سیمه کی د خپل استراتیژیک پلان لمړی پړاو پلی کولو ته پدغسی شرایطو کی رانږدی کیږی چه په افغانستان کی یو ملی واکمنی چه د ملی دریز نه د بهرنیانو سره چلند وکړی ، وجود نلری.
د دغه واقعیت په نظر کی نیولو سره چه د افغانستان د تباهی مخنیوی د کرزی او د هغه د انډیوالانو په لاس کی دی، نوموړی باید د سولی په مشورتی جرګه کی چه د غبرګولى په ۸ مه نیته په کابل کی جوړیږی خپل او د خپل حکومت استعفآ د سولی په لور د یو ګام په توګه مطرح کړی. پدی کی شک نَشته چه د افغانستان په سیاسی فرهنگ او تعاملاتو کی د سیاسی مشرتابه استعفآ غیر طبعی ښکاری او سابقه نلری . خو هیواد په خپل سیاسی تاریخ د یوه بیساری ناورین سره مخ دی چه د هغه سره باید بیساری چلند وشی.
د کرزی د استعفآ نه وروسته د ملګرو ملتونو تر سروالی لاندی د افغانانو او بهرنیانو د ترکیب نه جوړه شوی یوه ګډه بیړنی اداره به واک تر لاسه کوی . دغه ګډه اداره د یوی بین الافغانی غونډی چه په هغی کی د وسله وال او سوله ایز مقاومت او د مدنی ټولنی د سولی پلویانو استازی ګډون ولری ، د جوړیدو زمینه برابروی. غونډه به د جګړه مارانو نه پرته یو لنډ مهالی حکومت ټاکی . لنډ مهالی حکومت به د بهرنیانو په وړاندی د سولی ، ملی او اسلامی دریز څخه د حساب او کتاب مرجع وی.
د وران هیواد او په وینو ککړ ولس په خاطر د چوکی او مقام نه تیریدل د مسئولیت احساس او اخلاقی شهامت غواړی.
و به وینو چه ښاغلی کرزی په مشورتی جرګه، کی تاریخ او راتلونکو نسلونو ته کوم مثبت پیغام ځان سره لری که نه؟
