هشت ثور، فرا رسیده است؛ مهم ترین رویداد سی سال اخیر کشور؛ روزی که سرانجام، جهاد مقدس مردم مسلمان افغانستان به پیروزی رسید و برای نخستین مرتبه دولت مجاهدین در کابل درفش سربلندی و آزادگی را برافراشت. هشت ثور تنها یک روز و یک حادثه نیست. بلکه تاریخی است که در یک روز متجلی می شود. هشت ثور، روز پیروزی خون بر شمشیر است. روزی که حق بر باطل چیره می شود. شاید سخنان امروز، پس از این همه سال، مقداری شعاری و دور از عرف نوشته های معمول بنماید. ولی انکار نمی توان کرد که تاریخ امروز کشور از هر سو که به آن پرداخته شود، با این روز آغاز می شود و به این روز پایان می یابد. جهاد گران افغان در هشتم ثور پس از آن همه جان نثاری و فداکاری در راه خدا، به هدف عالی خود رسیدند و افتخار پیروزی را به نام خود، سکه زدند. امروز وقتی به این رویداد نگاه می کنیم، بسیاری از مسایل روشن می شود.
نخست اینکه مردم افغانستان در جهادشان ثابت کردند که اهل معامله و کوتاه آمدن در برابر ارزش های هویتی و دینی خود نیستند. بارها نظام های برسرقدرت، تلاش کردند که اراده مردم را سست کرده و آنان را به پای میز مذاکره ی ننگین بنشانند. ولی مجاهدین غیور کشور تنها یک سخن داشتند: «پیروزی و اعتلای کلمه الله».
دوم اینکه برخلاف عقیده ی برخی که تلاش می کنند با مغلطه ی زبانی و سیاسی، نقش رهبران و فرماندهان جهادی را کم جلوه دهند؛ بدون تردید در این میان نقش رهبران جهادی بسیار تعیین کننده و اساسی بوده است. اگر چه افتخار اصلی جهاد و مقاومت به مردم آزاده ی کشور برمی گردد؛ ولی مردم بدون داشتن رهنما و مربی، نمی توانستند رسالتی به این عظمت را تا پای پیروزی ادامه دهند. رهبران در این میان به عنوان چراغ هدایت و قطب نمای رسالت عمل کردند و بدون موجودیت آنان هرگز جهاد به اهدافی که داشت به شکل منظم و برنامه ریزی شده نمی رسید. امروز برخی از منتقدان با بهانه های بنی اسراییلی، سعی در کم رنگ جلوه دادن نقش رهبری کننده ی فرماندهان و رهبران جهادی دارند، آن هم زیر این عنوان که جهاد به تمام مردم افغانستان تعلق داشته و این افراد از نام جهاد بهره برداری کرده اند. تاریخ جهاد کشور، بطلان این عقیده را نشان می دهد؛ زمانی که جهاد افغانستان آغاز شد، مردم به دستور و هدایت رهبران جهادی خود به سمت جبهات نبرد با اشغال گران شتافتند، وگرنه حرکت خود جوش مردم در عدم رهبری درست، ممکن بود با آفت های بی شماری از مسیر درست خود منحرف شود.
سوم اینکه جهاد افغانستان درس های مشخصی را به مردم جهان و منطقه ارایه کرد. در نتیجه ی جهاد مردم افغانستان جنگ سرد، فرو کش کرد و در مناسبات بین المللی، گفتمان تازه یی آغاز شد؛ به این نکته عمداً کمتر اشاره می شود تا بعد اندیشه و تفکر جهاد مردم افغانستان در سایه بماند. جهاد در افغانستان با یک اندیشه آغاز شد و این اندیشه امروز به شکل های متفاوتی در جهان مطرح می شود. مبارزه با تمامیت خواهی و توتالیتریزم که امروز گفتمان اصلی جوامع پیشرفته به شمار می رود؛ از تزهای اصلی جهاد مردم افغانستان بود. در آن زمان، رهبران جهادی کشور به این نکته واقف بودند که بنا به گفته ی «هارنت» بزرگ ترین اندیشه گر سیاسی قرن بیستم، حاکمیت نوع استالینی، شکل جدیدی از استبداد و خود کامگی را ترویج می کند که هدف اصلی آن تهی کردن انسان ها از هویت انسانی و فردی شان است. رژیم های توتالیتر قرن بیست، تنها نظام های استبدادی محض نبودند؛ بلکه این نظام ها در کنار خشونت ورزی به تخلیه ی فکری و اندیشه یی انسان ها نیز متوسل می شدند. ویژگی تفکر توتالیتریستی در این مسأله خلاصه می شود که انسان های شبیه هم بسازد و فردیت های آنان را زایل کند.
جهاد افغانستان از آنجایی که از آموزه های قرآن نشأت می گرفت، با این نوع تفکر به مبارزه برخاست و به انسان معاصر هشدار داد که این رژیم ها نوع مدرن استبداد را اعمال می کنند که در نتیجه ی آن انسان ها ارزش انسانی خود را به دست فراموشی می سپارند. جهاد افغانستان ابعاد فراوان دارد که باید به درستی به آنها پرداخته شود، هر چند که از برخی مشکلات و اشتباهات نیز نباید چشم پوشید، ولی در کدام حرکت و قیام است که اشتباه و خطایی نرفته باشد؛ آنجا که پای انسان ها در میان است بدون تردید خطا و اشتباه هم ممکن است بروز کند، ولی این به هیچ وجه به معنای فراموشی و انتقاد ویرانگر از دستاوردهای جهاد و مقاومت، نباید تلقی شود. ولی افسوس که برخی جریان ها و افراد، سعی دارند که جهاد مردم افغانستان را به دلایل سیاسی کمرنگ نشان دهند تا روزی این افتخار جاودانه ی مردم افغانستان به وادی خاموشی سپرده شود. دولت نیز، تنها با حرکت های نمایشی و شعاری، از این روز با عظمت یاد کرده؛ اما متأسفانه تا هنوز در راه نهادینه کردن تفکر و اندیشه های والای جهاد و همچنین آرمان ها و اهداف مقدس شهیدان، حرکتی صورت نگرفته است.
