بتاریخ ۷ مارچ ۲۰۱۰ مرکز مطالعات افغانستان در لندن گردهمایی بزرگی را بمناسبت پانزدهمین سالگرد شهادت استاد عبدالعلی مزاری رهبر شهید حزب وحت اسلامی افغانستان و نیز بررسی تحولات روز افغانستان در سالن کنفرانس هوتل “Holiday Inn Hotel” واقع در غرب شهر لندن دایر نمود.
قابل یاد آوریست که در این همایش جمعیتی بالغ بر ششصد نفر اشتراک نموده بود ند که در میان مهمانان خارجی همایش می توان از آدام هولووی (Adam Holloway) عضو مجلس عوام بریتانیا و عضو گروه سیاست گزاری این مجلس درمورد افغانستان, آقای آصف درانی معاون سفیر پاکستان در بریتانیا و آقای عزت الله همتی معاون سفیر جمهوری اسلامی ایران در لندن نام برد.
این همایش که با حضور کم سابقه و گسترده اقشار مختلف مردم روبرو گشته بود راس ساعت ۲ بعد از ظهر بوقت لندن با تلاوت قران عظیم الشان توسط قاری نامدار آقای صالحی و گردانندگی جناب آقای عبدالخالق شکیب نویسنده و فعال فرهنگی آغاز یافت و شمیم دل انگیز کلام وحی فضای سالن کنفرانس را معطر نمود. سپس آقای نجیب الله مهاجر به طور فشرده هدف از برگزاری این گردهمایی با شکوه را قدر دانی از حماسه های به یاد ماندنی استاد مزاری برای تحقق صلح؛ برادری و تامین حقوق عادلانه و برابر برای تمام مردم افغانستان دانست ومساله آشتی ملی را در شرایط فعلی کشور با حفظ دستاوردهای هشت سال گذشته و قبول قانون اساسی از سوی نیروهای معارض ضروری دانست.
پس از معرفی همایش توسط آقای مهاجر ,ارتباط مستقیم جلسه با کابل بر قرار و جلالتماب استاد محمد کریم خلیلی معاون رئیس جمهور و رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان توسط ویدیو کنفرانس به طور زنده با اشتراک کنند گان همایش “مزاری و آشتی ملی ” ملحق و سخنانی مبسوطی در زمینه شخصیت رهبر شهید و نیز آشتی ملی ایراد نمود. ایشان با قدر دانی از برگزرای چنین همایش باشکوه از استاد مزاری به عنوان یکی از رهبران بزرگ ملی و یک شخصیت پیشتاز در راه تحقق صلح ,برادری و برابری در افغانستان یاد نمود. معاون رئیس جمهور با مهم خواندن شرایط فعلی کشور از عموم مردم خواست تا با اتحاد و همدلی به پیشواز تحولات جدید کشور بروند . ایشان در مورد آشتی ملی جنین اظهار داشتند : ما مذاکره و تفاهم را یکی از بهترین راه حلها می دانیم و تلاش خواهیم نمود تا حرکت آغاز یافته به سر انجام مطلوب برسد اما رسیدن به سر انجام مطلوب فقط در سایه حفظ دستاوردهای هشت شال گذشته اماکن پذیر است و به هیچ عنوان نباید ارزشهای جدید فدای این مصالحه و آشتی شود.
سخنران بعدی همایش آقای دکتر سید اکبر زیوری نویسنده و کارشناس مسایل سیاسی افغانستان بود که با ارزیابی جامعه شناسانه از تحولات سه دهه گذشته افغانستان نقش استاد مزاری شهید را نقشی بر جسته و تاثیر گذار ارزیابی نمود و ایشانرا یکی از مهمترین ارکان تحولات سه دهه اخیر افغانستان دانست. آقای زیوری با خاطر نشان کردن اینکه ایشان چهره ملی و فرا قومی بود افزودند که هیچ کس نباید چهر های بزرگ و ملی چون شهید مزاری را به قوم خاص و یا مذهب خاص و یا سمت خاص محدود و منحصر نماید.
آقای جعفر عطایی نویسنده و پژوهشگر مسایل سیاسی افغانستان در بریتانیا, سخنران بعدی همایش بود که با سخنان تحلیلی خود سیر تحولات تاریخی افغانستان را بر شمرده و نقش استاد مزاری را نقشی بی بدیل ارزیابی نمودند. ایشان با تکیه به حفظ دستاوردهای گذشته و انتقاد از کم کاری و سوئ مدیریت دولتی مذاکره و آشتی ملی را یک ضرورت دانستند.
آقای عزت الله همتی معاون سفیر و مستشار سفارت جمهوری اسلامی ایران در لندن با بیان خاطره ای از دوران خدمتش در افغانستان از استادمزاری به عنوان یک شخصیت با نبوغ و درد آشنا یاد کرد و یکی از مشکلات افغانستان را نبود چهره های چون شهید مزرای دانست. ایشان یاد آوری کرد که جمهوری اسلامی همیشه دوست مردم افغانستان بوده و بعد از این نیز در موضع دفاع از خواستهای مردم آن کشور خواهد بود.
آقای بشارت خبر نگار تلویزیون آزادی و یکی از شخصیتهای فعال افغانستان در لندن سخنران دیگر این همایش بود که با بر شمردن زوایای مختلف شخصیت مزاری شهید ایشان را یک چهره بی بدیل جهادی , معتقد و ملی توصیف نمودند.
سخنران بعدی “همایش مزاری و آشتی ملی” آقای مجیب الرحمن رحیمی؛ محقق و نویسنده در دانشگاه اسکس بریتانیا بود که با صحبتهای مفصل و عالمانه خود تحولات سالهای اخیر افغانستان را ارزیابی اکادیمیک نموده و نقش استاد مزاری را در شکل دهی تفکر عدالتخواهی مهم و ماندگار دانست. ایشان در رابطه با طرح آشتی ملی رویکرد جامعه جهانی و دولت افغانستان را ناقص و اشتباه خواند
جناب نصر الله پیک خبرنگار و فیلمبردار معروف سالهای جهاد و مقاومت با باز گویی سخنان تاریخی استاد مزاری برای حاضرین همایش ,با روزهای گذشته تجدید خاطره نمود.
جنرال سید ظاهر شاه اکبری سفیر اسبق افغانستان در قزاقستان با ایراد بیانیه جاندار و پر محتوایش حاضرین جلسه را تحت تاثیر قرار داده و از مبارزات شهید مزاری به عنوان یک فصل زرین در تاریخ یاد نموده و از حمایتهای بی دریغ مزاری از روشنفکران افغانستان به نیکی یاد آوری نمود.
خانم لیلا اصغر سکرتر جنرال “هزاره انتر نشنل فورم” {{ Hazara International Forumبا ایراد بیانیه به زبان انگلیسی سخنران دیگر همایش بود که با بر شمردن اهداف مبارزاتی شهید مزاری نهضت مزاری را نهضت عدم تشتشت و مبارزه در راه حقوق برابر برای تمام مردم افغانستان دانست.
آقای حفیظ الله خرم نویسنده و فارغ التحصیل علوم سیاسی دیگر سخنران همایش مزاری و آشتی ملی بود که با محور قرار دادن این مساله که استاد مزاری به مردم ما اعتماد به نفس داد , تلاش رهبر شهیدرا در خود باوری جامعه ما ستود.
در ختم مجلس زندگینامه استاد مزاری توسط خانم حمیرا رضای قرائت شد و همایش مزاری و آشتی ملی با بیانیه و دعای جناب آقای نوید محسنی نویسنده و پژوهشگر سرشناس افغانستان در لندن خاتمه یافته و صرف غذای شب آخرین بخش بر نامه بود.
