مشاور امنیت ملی سابق آمریکا در مصاحبه‌ای گفت در مشاوره‌هایی که به مقامات پنتاگون پیش از جنگ افغانستان ارائه دادم بارها تاکید کردم که ارتش آمریکا نباید در افغانستان باقی بماند.
به گزارش فارس، بیش از ۵۰ سال است که “زبیگنیو برژینسکی ” یکی از موثرترین متفکران در سیاست خارجی آمریکا به شمار می‌آید. وی مشاور “جان کندی “، “جانسون ” و “ریگان ” رئیس جمهور‌های سابق آمریکا بوده است. وی به عنوان مشاور امنیت ملی در دولت جان کندی از سال ۱۹۷۶ تا۱۹۸۰ میلادی نیز بوده است.
وی در زمان روی دادن حوادثی نظیر سقوط شاه ایران، تهاجم روسیه به افغانستان، عادی سازی روابط با جمهوری چین، ساخت موشک‌های آمریکایی و توافقنامه کمپ دیوید، در مرکز قدرت آمریکا قرار داشته است. در سال ۱۹۹۷ وی کتابی با نام “تخته شطرنج بزرگ ” نوشت و با دیدگاهی که در این کتاب درباره آمریکا و جهان ارائه کرد شگفتی‌ساز شد.
برژینسکی در بخشی از کتاب به این مطلب اشاره می‌کند: ” برتری جهانی آمریکا به طور مستقیم به مدت زمان و موثر بودن استیلای این کشور بر منطقه اوراسیا ارتباط دارد. بیشتر ثروت جهان، چه از نظر سرمایه‌گذاری و چه ذخایر [معدنی] زیر خاک اورآسیا قرار دارد. تقریبا ۳ چهارم منابع شناخته شده انرژی جهان در این منطقه قرار گرفته است.
عقب‌نشینی آمریکا از عرصه جهانی یا ظهور ناگهانی یک رقیب موفق، باعث ایجاد بی‌ثباتی وسیع بین‌المللی خواهد شد و این موضوع به هرج‌ومرج در جهان منتهی خواهد شد.
مهمترین وظیفه برای آمریکا آن است که این اطمینان حاصل شود که هیچ کشوری یا ترکیبی از کشورها این توانایی را کسب نکنند که آمریکا را از اورآسیا خارج کنند یا حتی حضور این کشور دراین منطقه را کاهش دهند. ”
برژینسکی هم اکنون ریاست مرکز مطالعات راهبردی واشنگتن را بر عهده دارد.
در ادامه مصاحبه وی از شبکه خبری “ریل نیوز ” (The Real News) در این باره ارائه می‌شود.
* راهبرد آمریکا در آسیا چیست و چرا آمریکا جنگ در افغانستان را دنبال می‌کند؟
برژینسکی: من در کتابم نیز اشاره کردم، برتری آمریکا قطعا با حضور در اروپا تامین نخواهد شد و اگر بخواهیم سیاستی را هوشیارانه به پیش ببریم، ما باید خود را با زمان تطبیق کنیم.
من در کتاب خود به مفهوم “بالکان جهانی ” اشاره کردم. بالکان بخشی از اروپا است که همواره دچار اختلافات قومی و قبیله‌ای بوده است. اما مفهوم بالکان جهانی از شرق سوئیس، تا مرزهای جنوبی روسیه، تا شمال قزاقستان، تا اقیانوس هند ادامه دارد که منطقه وسیع با جمعیتی بیش از ۵۵۰ میلیون نفر است.
و من متاسفم که باید بگویم در این مناطق اصولا هرج و مرج حکمفرماست.
*اما چرا تسلط آمریکا بر این مناطق ضروری است؟
برژینسکی: تسلط یعنی توانایی اداره کردن، اما آشفته و سردرگم بودن در منطقه به معنای تسلط نیست. من احساس می‌کنم ما بیش از اندازه درگیری نظامی برای خود ایجاد کرده‌ایم. اما فکر می کنم باید یک توانایی برای اداره وجود داشته باشد، اختلاف‌های گوناگونی در چنین منطقه وسیعی از آسیا وجود داشته دارد، اما این به معنای درگیر شدن به صورت نظامی در این مناطق نیست.
*شما آسیا را منطقه‌ای که سرشار از ثروت است توصیف کرده‌اید، منطقه مهمی که خط لوله‌های زیاد دارد، چرا برای آمریکا مهم است که در این منطقه حضور داشته باشد؟
برژینسکی: خوب، من نمی‌گویم که آمریکا باید در این منطقه حضور داشته باشد اما من فکر می‌کنم تایید این موضوع مهم است که مدیریت منابع [در منطقه] در تقسیم قدرت جهانی بسیار مهم است در واقع وابسته بودن به یک منبع برای تامین انرژی بسیار مخرب خواهد بود و در اصل داشتن منابع متنوع انرژی، یکی از منابع تامین امنیت نیز به شمار می‌آید.
*سیاست اوباما درباره آسیا چیست؟
برژینسکی: من فکر می‌کنم اوباما امکان هیچگونه انتخابی نداشته است در واقع وی وضعیت کنونی را [از گذشتگان] به ارث برده است. اما سوال کنونی آن است که آیا می‌تواند وضعیت کنونی را که بی پایان بنظر می‌رسد مدیریت کند و من فکر می‌کنم که این یک چالش واقعی برای اوباما باشد.
*ایده اورآسیا برای قدرت جهانی آمریکا کلیدی است، آیا این ایده باعث حضور آمریکا در افغانستان شده است؟
برژینسکی: نه، من فکر می‌کنم دلیل دیگری برای حضور آمریکا در افغانستان وجود دارد، من فکر می‌کنم دلیل اصلی حضور آمریکا در افغانستان، ایجاد این تصویر بود که از افغانستان که یک سنگر ایمن برای طالبان در افغانستان بوده علیه آمریکا حملاتی صورت پذیرد، ما به آنها یعنی رژیم طالبان گزینه‌هایی را دادیم، اول آنکه دست‌های خود را بالا ببرند و تسلیم ما شوند تا به این پایگاه ایمن برای طالبان پایان داده شود یا آنکه هدف یک جنگ اجتناب ناپذیر واقع شوند تا این پایگاه ایمن به خصوص برای القاعده از بین برود و آنها گزینه دوم را انتخاب کردند.
*شما در کتاب خود به اهمیت پاکستان، افغانستان، ترکمنستان و دیگر کشورهایی که دارای ذخایر انرژی هستند اشاره کرده‌اید، القاعده می‌تواند پایگاه‌های ایمنی در وزیرستان شمالی، در هلمند و یا مناطق زیادی داشته باشد و از آنجا عملیات خود را سازماندهی کند و نمی‌توان این دیدگاه را که باید پایگاه‌های ایمن القاعده را نابود کنیم را توجیه کنیم چون می‌تواند از مناطق زیادی حملات خود را انجام دهد؟
برژینسکی: صبر کن، صبر کن، من نمی‌دانم شما درباره کدام دیدگاه دارید حرف می‌زنید، چون قبل از آنکه اوباما به قدرت بیاید ما در افغانستان حضور داشتیم، ۸ سال پیش، اما بعد از حادثه ۱۱ سپتامبر ما یک گزینه واضحی پیش رو داشتیم و برای آن آماده شدیم. ۳ هزار آمریکایی [در حادثه ۱۱ سپتامبر] کشته شدند، در آنجا [افغانستان] یک سازماندهی وجود داشت و ما باید آن را نابود می‌کردیم. اما سوال این است که بعد از آن چه چیزی روی داد. من به طور حاشیه‌ای و کم در اتخاذ این تصمیم حضور داشتم. من در برخی از تصمیم‌گیری‌ها درباره موضوع افغانستان بعد از حملات ۱۱ سپتامبر در وزارت دفاع حضور پیدا کردم و برخی مشورت‌ها را ارائه دادم اما من بار دیگر تاکید می‌کنم که فقط مشاوره ارائه دادم و در تصمیم‌گیری‌ها حضور نداشتم. درواقع می‌توان از مشاوره‌های من به عنوان یک مذاکره و یا یک پشتیبانی یاد کرد. اما من به یاد می‌آورم که با این دیدگاه موافق بودم که باید به افغانستان برویم و القاعده را از بین ببریم اما نباید در آنجا بمانیم.
چون من می‌دانم که چه چیزی بر سر شوروی در افغانستان آمد و من گفتم که در آنجا [افغانستان] نمانید و بعد از نابودی القاعده به دنبال ایجاد ساختار ملی و پیشبرد دمکراسی نباشید. ایده من این بود: به افغانستان بروید، آنها [القاعده و طالبان] را نابود کنید و خارج شوید.
*آیا شما می‌دانید دیدگاه پنتاگون چه بوده است؟ چون بر اساس دیدگاه پنتاگون نیاز به یک پایگاه برای حضور طولانی مدت در منطقه احساس می‌شده است.
برژینسکی: نه من فکر می‌کنم این دیدگاه پنتاگون نیست. شاید باور این موضوع مشکل باشد اما حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان برای توسعه دمکراسی طی چند ماه بوده است، اما روند ایجاد دمکراسی در افغاستان طول کشید و باراک اوباما وضعیت موجود در افغانستان را به ارث برد. ما به دلیل نفت به آنجا نرفتیم چون افغانستان نفت زیادی ندارد اما چیزی که الان مهم است چگونگی اداره منطقه است و من فکر می‌کنم با ثبات کردن اوضاع، توسعه تجارت، ایجاد فرصت‌های بیشتر، ساخت خط لوله‌های بیشتر، ایجاد راه از شرق به غرب و از شمال به جنوب، می‌تواند به ایجاد ثبات در منطقه منتهی شود.
*هنگامی که ما به موضوع عراق می‌آییم، می‌توان به این موضوع اشاره کرد که با این حمله می‌خواستیم نشان دهیم که قادر هستیم این کار [برکناری صدام] را انجام دهیم و تمایل نداشتیم به ما گفته شود که در عرصه جهانی ضعیف هستیم، این موضوع تا چه میزانی درباره افغانستان صدق می‌کند که آمریکا با حضور در افغانستان می‌خواهد سیطره خود بر منطقه آسیا را حفظ کند؟
برژینسکی: من معتقدم که نباید عراق را با افغانستان مقایسه کنیم، من فکر می‌کنم که ما به طور کلی نباید به عراق می‌رفتیم حمله به این کشور با تبلیغات در این باره که عراق دارای تسلیحات کشتار جمعی است صورت پذیرفت.
*اما این تسلیحات کشتار جمعی کجا هستند؟
برژینسکی: من نمی‌دانم آنها کجا هستند، اما آنها ادعا کردند که در عراق اینگونه تسلیحات وجود دارد، اما اجازه دهید این موضوع را کنار بگذاریم، چون این یک موضوع جداگانه است.
ما در افغانستان هستیم چون برای هشت سال است که آنجا هستیم، خروج از افغانستان در گفتار خیلی ساده است، اما اگر الان به سرعت از افغانستان خارج بشویم، این سوال پیش می‌آید که چه چیزی پیش می‌آید، آیا بار دیگر یک رژیم نظامی در افغانستان حکمفرما خواهد شد، آیا می‌توان حضور القاعده در این کشور را تحمل کرد، فراتر از آن هم اکنون موضوع جدید پیش روی ما است، نزاع در افغانستان در حال حاضر با درگیری‌ها در پاکستان مرتبط شده است، پاکستان کشور خیلی مهمی است که دارای حدود ۷۰ میلیون جمعیت است و سلاح اتمی نیز دارد و سیستم سیاسی آن دائما در حال تحول است بنابراین ما باید به طور مسئولانه فکر کنیم که چگونه باید با این مسئله برخورد شود و من با اوباما دراین موضوع هم عقیده هستم که آمریکا با یک کشور چند قطبی در پاکستان مواجه است، این کشور بسیار تقسیم شده است و این موضوع به دلیل دشمنی‌های داخلی موجود در این کشور است، اوباما اگر نتواند در افغانستان به موفقیتی دست پیدا کند، به او لقب رئیس جمهور شکست خورده داده خواهد شد، و من فکر می‌کنم که اوضاع تاسف‌آور پاکستان نیز به اتهامات اوباما افزوده خواهد شد.
من فکر می‌کنم باید موضوع افغانستان با تفکری منطقی پایان یابد، با توجه به تمامی مطالبی که من گفتم، راه حلی که می‌توانم برای افغانستان ارائه کنم اینگونه است:
ما باید تمام تلاش خود را با موثرترین شیوه انجام دهیم تا نیروهای طالبان را به عضویت ارتش افغانستان در آوریم، آمریکا باید به آنها پول دهد تا به عضویت ارتش افغانستان در آیند. ما باید همچنین راهکاری را پیدا کنیم که پاکستان بر مشکلات داخلی خود فائق آید و این کشور نیز به ما در فائق آمدن بر مشکلات در افغانستان کمک کند. و در این موضوع، این سوال پیچیده مطرح خواهد شد که چگونه می‌توان به پاکستان این اطمینان را داد که یک افغانستان آرام، با هند رابطه دوستانه بیشتری نسبت به پاکستان نداشته باشد.
