دشواری اشتراک در محفل وداعیه، آن هم وداع با یک وزیر سخن سنج و سخن شناس، امریست که همه بدان معترف اند، و سخن گفتن به نمایندگی یک جمع در همچو محفلی، دشوارتر.
اینجانب سنگینی این وظیفه یعنی به نمایندگی یک جمع سخن گفتن ، و حرف های برخاسته از دل را به سمع دانشمند والا مقامی چون جناب داکتر صاحب سپنتا وزیر امور خارجه رساندن را ، باهمه تار و پود خود احساس می کنم.
اینجانب که با کتله عظیمی در وزارت امور خارجه اعم از کارمندان داخل وزارت و کارمندان موظف در خارج کشور آشنایی دارم ، می توانم بدون دلهره و با صراحت از ایشان ترجمانی کنم که آنان از دوران کار جناب داکتر صاحب سپنتا به حیث وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی افغانستان، خاطرات خوشی دارند و خواهند داشت.
وزیری که گفتگو، اطلاع رسانی ، پذیرش انتقاد و تصامیم سازنده ، از ارکان شاخص و بنیادین شخصیت او بود.
وزیری که در پهلوی فهم عالی؛ روش نیک، برخورد صمیمانه و دوستانه او با کارمندان فراموش ناشدنی است .
وطندوستی و موضعگیری های قاطعانه اش در دفاع از منافع مردم افغانستان، بالاتر و والاتر از هر ارزش دیگری است.
وزیر فرهیخته و مبارزی که با گردن افراخته و باصراحت از حسرت بی پایان برای خدمت مستقیم به مردم رنج کشیده میهن، یاد آوری می کند و می گوید : چه در دوران، جهاد و چه در دوران مقاومت ، موضع من ، موضع ضد تجاوز بوده است.
آگاه مردی که به پیروزی باور دارد و نومیدی را در مخیله اش جای نه؛ زیرا هموست که گفته است. « این دیار زخمی از هر آزمونی سربلند برون آمده است. افغانستان سرزمین سرمدی است و درفش سه رنگ آن نیزبر فرار کوهستان های این میهن، جاویدانه در اهتزاز خواهد ماند.»
امروز با تاثر عاطفی و عقلانی با وزیر خارجه وداع می کنیم ، شخصیتی که سیاست خارجی افغانستان را موءفقانه و مدبرانه مدیریت نمود ، در عین حال آموزگار خبیر در عرصه خردورزی و خردپروری بود.
وزیر امور خارجه ای که زمان ها و مکان های گوناگون و مخاطبان گوناگونتر، در باورها و موضع گیری های ثابت او تغییری پدید نمی آورد.
مثلاً جنابشان در هندوستان، در پهلوی حرفهایی که با حال و هوای مجلس انعقاد یافته همخوانی داشت ، به مثابه ی وزیر امور خارجه یک کشور اسلامی، از تقویت روابط با جهان اسلام سخن می گوید و این روابط را از اولویت های مهم افغانستان می خواند. به باورشان روابط خوب باکشورهای اسلامی (( مظهر هویت فرهنگی افغانستان درعرصه بین المللی ، است.)) این تعریف در همه جا قابل تمجید است اما در هندوستان سزاوار تمجید بیشتر .
وزیر خارجه ما در هاوانا پایتخت کیوبا ، کشوری که ما همه با نیم قرن برخورد ایدئولوژیک آن با قضایای جهان، آگاهی داریم ، اعلان می کند، ” ما به شکل دسته جمعی با تفکر اسلام ستیزی مقابله می کنیم ” او این مقابله را بدون استدلال و بیان جنبه های منطقی آن رها نمی کند، بلکه در ادامه آن عبارت پرمعنی ، استدلال می کند که :
« زیرا همچو تفکری ،(تفکر اسلام ستیزی ) خطر را متوجه صلح و توازن دنیا می سازد.» چنین موضع گیری هایی، بیانگر شخصیت حقیقی و حقوقی داکتر سپنتا است که تاریخ در مورد داوری خواهد نمود.
جناب داکتر صاحب سپنتا حینی که در پارلمان کشور نخستین سخنرانی خویش را ایراد کردند ، به عنوان ادای دین در برابر سلف شان باحق شناسی یاد آورشدند که :
« جناب دکتور عبدالله در شرایط بسیار دشوار، رهبری دپلوماسی افغانستان را برعهده گرفتند- و این عین باور من است، نه سیاست روزمره -، در شرایطی که کشور ما مورد تجاوز مجدد قرار داشت ، رهبری روابط ، خارجی مقاومت را در دست گرفتند و توانستند درکنار شهید احمد شاه مسعود ، علی الرغم تجرید و انزوای سیاسی کشور ، به مناسبات مقاومت با بیرون سر و سامان دهند.»
ما نیز در این روز وداع با وزیر دانشمند خویش، یاد آور می شویم که شما نیز به سان سلف تان دکتور عبدالله ، بسا راه های دشوار گذار را هموار کرده اید. وزیر خارجه جدید جناب دکتور زلمی رسول ،آرامش خاطر خواهدداشت که بعد از شما ، وزارتی را مدیریت و رهبری خواهدکرد که درآن یک سیستم شفاف و کارآ، به نیروی فکری فرزندان آگاه این سزمین ، بدون حضور مشاور خارجی، ایجاد شده است. تداوم فرایند نهادینه شده، بیانگر توسعه مدیریت دیپلوماسی است. ادامه راه فرهیختگان بیانگر فرهیختگی است.
جناب داکترصاحب سپنتا ! شما در ۲۴حمل سال ۱۳۸۵ هجری خورشیدی ، درپارلمان کشور ، حرف های منظم ، رنگین ،آهنگین و پرمحتوای تان را با این بیت خاتمه داده بودید :
دلا معاش چنان کن ، که گربلغزد پای
فرشته ات به دو دستٍ دعا نگهدارد.
من هم حرف های درهم و برهم و پراگنده ی خویش را با این سخن سخنور سخن آفرین و بزرگ میهن، روان شاد استاد خلیل الله خلیلی آذین می بندم که :
ای بار خداوند توانای قدیر
دارم به توحاجتی ،به لطفت بپذیر
آنرا که به لطف خویش، عزت دادی
تا زنده بود ، بخواریش بازمگیر
((آمین))
_____
فضل الرحمن فاضل فعلا بحیث رئیس امور قونسلی وزارت امور خارجه انجام وظیفه میکند.
