خبر و دیدگاه

تفکر قبیله‌یی، محور تشکیل کابینه‌ی جدید

karzai_longi_1

برخی نهاد های جامعه‌ی مدنی افغانستان حامدکرزی را انتقاد کرده اند که در مورد تشکیل کابینه‌ی جدید با آن ها مشوره نکرده است. در نامه‌ی شبکه جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر افغانستان آمده که عدم توجه به خواست های جامعه‌ی مدنی در تشکیل کابینه می تواند جامعه را دچار بحران کند. این اظهارات در حالی صورت می گیرد که آقای کرزی کابینه‌ی جدید خود را به مجلس نمایند گان کشور به هدف تایید و یا رد صلاحیت های نامزد وزیران معرفی کرده است. آقای کرزی شاید در تشکیل کابینه ی جدید به نظرات جامعه‌ی مدنی کشور توجه نکرده است؛ چون او پیش از آن به گروه ها و افرادی در جریان مبارزات انتخاباتی خود وعده های سپرده بود که او را ناگزیر می کردند تا به خواست های آن ها در ترکیب کابینه ترتیب اثر دهد.

جامعه‌ی مدنی هرچند در فرهنگ دموکراسی از جایگاه وِیژه برخوردار است ولی در مناسبات قبیله یی به عنوان مانع اقدام های فردمحورانه پنداشته می شود و ازآن جایی که آقای کرزی تفکر قبیله یی دارد، در گفتمان سیاسی او جامعه‌ی مدنی از هیچ گونه جایگاهی برخوردار نیست.

در جوامع دموکراتیک جامعه‌ی مدنی جلو خود کامگی های دولت را می گیرد و با نقد از روند سیاسی موجب به وجود آمدن اصلاحات در کشور می شود. امروزه در بسیاری از کشورهای جهان نهاد های جامعه‌ی مدنی از لحاظ سیاسی به عنوان هرم فشار شناخته می شوند که رژیم ها را از رفتن به سمت خشونت و استبداد باز می دارند. بدون موجودیت نهاد های جامعه‌ی مدنی ایجاد فضای گفتمان دموکراتیک در جامعه ناممکن به نظر می رسد. در طول سال های اخیر نهاد های جامعه‌ی مدنی در افغانستان هرچند رشد چندانی نداشته ولی توانسته اند که در قضایای سیاسی کشور بحث های مهمی را در عرصه‌ی حقوق بشر و دموکراسی مطرح کنند.

ولی این حرکت ها به دلیل کم توجهی دولت به نقش جامعه‌ی مدنی نوپای کشور دایما عقیم مانده است. جامعه مدنی افغانستان، مجموعی از نهاد های است که از منظر دولت مردان فقط به درد نمایش می خورند و در روابط قدرت کارایی و اهمیت چندانی ندارند.

جامعه‌ی مدنی به تفکر سیاسی مدرن تعلق دارد و مشروعیت خود را از نظرات مدرن می گیرد، در حالی که دولت مردان کشور به تفکر قبیله یی قدرت تعلق خاطر دارند و از راه ایجاد مناسبات پیشامدرن و کلاسیک تلاش دارند تا قدرت را هم‌چنان در اختیار داشته باشند. چنین مناسباتی جامعه را دچار تناقض کرده و به همین دلیل گره های کور بحران ناگشوده باقی مانده است. این تناقض از آن جا ناشی می شود که دولت کنونی مجموعه یی از ساختار های مدرن را براثر فشار عوامل بیرونی مجبور به پذیرش شده ولی در عمل این ساختار های مدرن در برابر سخت جانی ساختار های ماقبل مدرن مجبور به عقب نشینی می شوند.

در انتخابات ریاست جمهوری جلوه های اصلی فرهنگ قبیله یی خود را نشان داد و ادامه آن هم حالا در تشکیل کابینه‌ی جدید به منصه یی ظهور پیوسته است. این تناقض در عمل و گفتار سبب می شود که جامعه از چنگال بحران و بی اعتمادی بیرون نشود و روابط اصلی قدرت در کشور بر مبنای نیرنگ و فریب سامان داده شود.

آقای کرزی از آن جایی که به فرهنگ مدرن و معیار های مرسوم جهانی تعلق ندارد، نمی تواند برای ایجاد ساختار های قدرت، نهاد های مدنی را در نظر داشته باشد، تفکر او حکم می کند که با معامله، نیرنگ و مناسبات شخصی با افراد و گروه ها، قدرت را در انحصار خود داشته باشد. حتا در این راستا او حاضر به قربانی کردن نهاد های مستقل نیز هست؛ چنان‌که قوه قضاییه کشور را در رابطه به شهردار کابل عملا قربانی کرد.

در حالی که هیچ فردی در جریان ادامه‌ی دادگاه دخالت کرده نمی تواند ولی آقای کرزی با مداخله در کار قوه ی قضاییه این نهاد را از اعتبار و استقلالیت ساقط کرد. این برخورد ها نشان از تفکر غیر مدرن به سیاست و نهاد های سیاسی دارد. در جوامع دموکراتیک قوای سه گانه به این دلیل به وجود آمده اند که قدرت را که عامل شر خوانده می شود تا جایی که ممکن است مهار کنند و از شرارت آن بکاهند.

ولی تفکر غیر مدرن که در پی کسب قدرت کامل است نمی خواهد میان قوای سه گانه جدایی ایجاد شود. به همین دلیل جامعه‌ی مدنی افغانستان بسیار تنها و مظلوم به نظر می رسد. و نمی توان توقع داشت که دولت مردان به این زودی ها به خواست ها و نظرات آن ها توجه کنند مگر این که ساختار قدرت در کشور بازسازی و اصلاح شود.

جامعه‌ی مدنی افغانستان باید تلاش کند که با آموزش مدنی آحاد جامعه، جلو هژمونی افراد و اشخاص را بگیرد و قدرت را نگذارد که فردی و انحصاری شود. کابینه‌ی جدید کابینه یی برخواسته از دیدگاه های مدرن نیست و به همین دلیل در تشکیل آن آقای کرزی خود را ملزم به شنیدن نظرات جامعه‌ی مدنی ندانسته است. هرچند که یکی از سخنگویان او ادعا کرد که رییس جمهوری با برخی از اعضای جامعه‌ی مدنی در مورد ترکیب کابینه ی پیشنهادی گفتگو های داشته است ولی بعید به نظر می رسد که این افراد نمایندگان جامعه‌ی مدنی افغانستان بوده باشند.

 

برگرفته از روزنامه ی ماندگار

 

 

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا