قرار است تا حدود دو هفته دیگر، حامد کرزی، رئیس جمهور افغانستان، کابینه جدید خود را اعلام کند؛ اما در میان موجی از مشکلات و چالشهایی که سر راه آقای کرزی در تشکیل کابینه جدید وجود داشته، گمانه زنی ها در مورد ترکیب این کابینه شدت گرفته است.
در میان این حدس و گمان ها، رسانه ها و وبلاگ های مختلف، فهرست های زیادی را از نامهایی را منتشر کرده اند که به باور ناشران آن، در کابینه آینده افغانستان حضور خواهند داشت.
این فهرست ها به ندرت با یک دیگر شباهت دارند و گمانه زنی های که در مورد کابینه آینده صورت گرفته نشان می دهد که بیشتر در گزینش افراد در این فهرست ها، سلیقه ناشران آن مورد توجه بوده است.
ناشران این فهرست ها، ادعا می کنند که آنها اطلاعات خود را از منابع معتبری در درون دولت افغانستان بدست آورده اند؛ اما در مورد این که چنین فهرست هایی تا چه اندازه می تواند درست و یا نادرست باشد، دیدگاه های متفاوتی مطرح است.
‘فهرست نهایی نیست’
احمد ضیا رفعت، استاد دانشگاه کابل و از فعالان سیاسی به این نظر است که دهها فهرست پیشنهادی از سوی حامیان حامد کرزی در اختیار او قرار گرفته و به گفته آقای رفعت، ممکن است برخی از چنین فهرست ها به دست رسانه ها هم افتاده باشد.
آقای رفعت می گوید: “شماری از نهادها و سران قومی و سران بعضی از تنظیم ها و که در مبارزات انتخابات به عنوان متحدان رئیس جمهور عمل کرده اند، هر یک شماری از چهره ها را برای کابینه معرفی می کنند.”
او می گوید: “بعید نیست که بعضی از فهرست ها که از همین مسیر به دفتر ریاست جمهوری فرستاده شده، به دست رسانه ها هم رسیده باشد، اما به این معنا نیست که این فهرست ها نهایی است و افراد شامل در آن حتما در کابینه آینده حضور خواهند داشت.”
شکریه بارکزی، عضو پارلمان افغانستان اما انتشار این گونه فهرست ها را از سوی مخالفان آقای کرزی می داند که به منظور مغشوش کردن اذهان عامه صورت می گیرد.
او می گوید: “شاید این فهرست ها را طرفداران حکومت نه، بلکه مخالفین حکومت بیرون کشیده باشند تا وضعیت روانی مردم را حتی قبل از اینکه حکومت و کابینه آینده اعلام شود، مغشوش کرده و مردم را نا امید بسازند. من امیدوار نیستم که این فهرست ها واقعیت داشته باشد.”
‘پیشنهادهای بیرونی’
علاوه بر سران قومی و تنظیم های فعال در افغانستان، آنگونه که معین مرستال، عضو پارلمان و از حامیان حامد کرزی می گوید، فهرست هایی از سوی حلقات بیرونی نیز در اختیار آقای کرزی قرار داده شده تا در تشکیل کابینه جدید به آن توجه شود.
آقای مرستیال می گوید: “هنوز در رابطه به کابینه تصمیمی از سوی رئیس جمهور افغانستان گرفته نشده.. افراد و اشخاص از سوی منابع مختلف افغانی و بیرونی معرفی شده اند.”
موجودیت افرادی در کابینه که از سوی جامعه جهانی معرفی می شوند به گفته شکریه بارکزی، عضو پارلمان افغانستان از گذشته وجود داشته و به همین دلیل این کشور نتوانسته ممثل حکومتداری خوب شناخته شود.
خانم بارکزی می گوید: “کشورهای معین، مهره های معین خود را دارند و می خواهند در نصب این مهره نقش خود را داشته باشند. این مسئله در یک مرحله تعهد به نظام را زیر سوال می برد.”
او می گوید: “اگر وزرای افغانستان برای مردم افغانستان مایه خدمت نمی شوند، یک دلیل عمده همین است که آنها بیشتر خود را به حامیان غربی خود متعهد می دانند.”
دو خواست متضاد
ولی مشکل آقای کرزی تنها با حامیان بین المللی او نیست. در جریان مبارزات انتخاباتی، به هدف حمایت و گرفتن رای بیشتر، به گروه ها و اشخاص متنفذ هم وعده های در سهیم ساختن آنها در ساختار قدرت داده است.
شماری از این افراد مورد انتقاد جامعه جهانی هستند و گمان می رود که بیشتر جنجال های آقای کرزی با جامعه جهانی هم بر سر همین افراد است.
نصرالله استانکزی، استاد دانشگاه کابل به این نظر است که اگر رئیس جمهور در ساختن کابینه بر اساس قانون اساسی عمل کند، هیچ مشکلی نه با جامعه جهانی خواهد داشت و نه هم با حامیان داخلی خود.
او می گوید: “در قانون اساسی، برای وزرا و اعضای کابینه مشخصا شرایط پیش بینی شده و آن این است که باید سن سی و پنج سال را تکمیل کرده باشند، تابعیت افغانی داشته باشند، و در صورت داشتن تابعیت دوم تایید ولسی جرگه (مجلس نمایندگان) گرفته شود، دارای تحصیلات حداقل لیسانس باشد و همچنان مرتکب جرایم ضد بشری نشده باشند و از سوی محکمه محکوم نشده باشند، و تجربه و شهرت نیک داشته باشند. اگر رئیس جمهور این ماده قانون اساسی را به شکل دقیق رعایت کند، نه برای خودش مشکل وجود خواهد داشت و نه هم برای جامعه بین المللی.”
ولی احمد ضیا رفعت، نظر دیگری دارد. او می گوید آقای کرزی برای تشکیل کابینه با سه فشار یعنی جامعه جهانی، حامیان داخلی و افکار عمومی مردم مواجه است و در نتیجه نباید انتظار کابینه را داشت که مورد قبول مردم باشد.
او می گوید: “آقای کرزی از یک سو خود را ناگزیر می داند که به پیشنهادهای متحدان خارجی خود عمل کند و اگر چنین نکند، احتمال آن می رود که همکاری های آنها با افغانستان تضعیف شود. از سوی دیگر، حامد کرزی این را هم می داند که پیشنهادهای متحدان خارجی اش، حتما شایستگان نیستند، چون ملاک این پیشنهادها وابستگی این چهره ها به سازمانها و نهادهای خارجی است.”
‘افراد نو و کهنه’
ولی سیمای کابینه آینده در میان این حدس و گمان ها چگونه خواهد بود؟
سیامک هروی، از سخنگویان رئیس جمهور می گوید، کابینه آینده از میان افراد کابینه فعلی و چهره های نو تشکیل خواهد شد.
او می گوید: “رئیس جمهور اسلامی افغانستان تلاش می کند تا افراد متدین، کشور دوست، متعهد به منافع ملی کشور، متخصص و کارفهم را در کابینه جدید بگمارد و امیدواریم که کابینه آینده افغانستان، یک کابینه ممثل از تمامی افغانستان باشد.”
کابینه آینده قرار است دو هفته پس از اجرای مراسم تحلیف ریاست جمهوری، رسما از سوی رئیس جمهور اعلام شود.
آنچه که روشن است اینکه رئیس جمهور برای ساختن کابینه با مشکلات زیادی مواجه است ولی این که کابینه آینده چگونه خواهد بود پرسشی است که آینده نه چندان دور به آن پاسخ خواهد داد.
برگرفته از بی بی سی
