خبر و دیدگاه

تمدید اقتدار کرزی یا گسترش دامنه های بحران؟

karzai_afghanistanmaponfire

انتخابات ریاست جمهوری افغانستان که به یک بحران تبدیل گردیده بود، سرانجام به پایان رسید و آقای کرزی برنده این انتخابات اعلان گردید. آقای کرزی برای پنج سال دیگر برسرنوشت مردم افغانستان تحمیل گردید وبرای پنج سال دیگر روزنه های امیدمردم افغانستان به سوی صلح، امنیت و ارزشهای دموکراسی مسدود گردید. آقای کرزی که دراین روزها سخت تحت فشار عوامل داخلی وبیرونی قرار دارد، از تغییر و تحول درساختار دولت ومدیریت دولتی سخن میگوید اما مراجعه به رفتار وکارکردهای گذشته ی دولت وی، چشم انداز روشنی را از پنج سال آینده فرا روی مردم قرار میدهد. علایم ونشانه هایی ازهمین حالا قابل درک ودریافت میباشد که دولت برآمده ازتقلب آقای کرزی هیچ گرهی را از معضل مردم افغانستان باز نخواهد کرد و امکانات دولتی مثل هشت سال گذشته در راستای منافع قومی و برای تشنج آفرینیهای بیشتر به مصرف خواهد رسید.

سیر حوادث سیاسی درافغانستان حکایت از آن دارد که  اوضاع سیاسی افغانستان بیشتر ازاین آشفته ومتشنج گردیده و به تدریج ازکنترول دولت خارج میگردد. مروری بر متن تحولات سالهای اخیر، نشان میدهد که علیرغم حضور سنگین جامعه بین المللی درافغانستان وحمایت بیدریغ آنها از دولت افغانستان، ابتکار عمل به تدریج از دست دولت افغانستان بیرون گردیده و دردست طالبان قرار گرفته است؛ به گونه ی که طالبان شکست خورده ومتواری، امروز می توانند درامن ترین نقطه پایتخت، اهداف شان را مورد حمله قرار داده و از تمام معابر امنیتی عبور نمایند. بدون شک یکی ازعواملی که در تقویت وتجدید نیروی طالبان مساعدت ورزیده است، رفتار غیر متعارف و ناسنجیده شده تیم آقای کرزی با طالبان بوده است. اکنون که آقای کرزی برای دومین بار برمسند ریاست جمهوری می نشیند، بدون هیچ تردیدی دامنه های بحران گسترده تر گردیده ودرنهایت مصیبت های مردم افغانستان برای سالهای نامعلوم تمدید میگردد.

سوال اصلی اینجا است که درچنین شرایطی درک ودریافت جامعه بین المللی و درراس آن ایالات متحده امریکا، ازوضعیت موجودافغانستان ودورنمای بحران خیز آن برکدام قاعده و اصول رفتارسیاسی بنا گردیده است که هزینه های هنگفتی را برای جنگ باطالبان والقاعده متحمل شده است. ازخلال رفتارمتفاوت اعضای ائتلاف بین المللی درافغانستان چنین برمی آید که اعضای این ائتلاف نگرش واحد وبرداشت یکدست از پدیده های سیاسی درافغانستان ندارند. اگر جهت گیریهای سیاسی اعضای ائتلاف بین المللی را درافغانستان به دقت مورد ارزیابی قرار بدهیم، با سه رفتار و رویه متفاوت ازهمدیگر مواجه می شویم که بصورت یک زاویه عمل میکند. انگلیس ها، امریکاییها و اتحادیه اروپا هرکدام از زوایای متفاوت به قضیه افغانستان می نگرند علیرغم اینکه درچهارچوبه یک ائتلاف قرار دارند.

انگلیس ها از دیرمدت بدینسو درتماس نزدیک با طالبان قرار دارند وحتی درمواردی هم برای تقویت طالبان کمک کرده اند. قرار دادن موسی قلعه دراختیار طالبان نمونه ای ازاین رابطه میباشد که دریک معامله استخباراتی زمینه های عملی آن فراهم گردیده بود.

اصولآ برای انگلیس ها، ترویج دموکراسی، حقوق بشر، توسعه اقتصادی واجتماعی  درافغانستان صرف یک شعار سیاسی میباشد که در بستر منافع سیاسی طرح وتدوین میگردد. هرگاه انگلیس ها اطمینان حاصل نمایند که نظام سیاسی طالبان چترحمایت القاعده قرار نمیگیرد، باطالبان مراودت دوستی ایجادمی نمایند وازآن ها حمایت می کنند.

اما دراین اواخر نشانه هایی قابل دریافت اند که گویا طالبان به خواسته های انگلیس پاسخ مثبت گفته است. به همین دلیل تلاش هایی توسط انگلیس ها درجریان است که بخش وسیعی ازطالبان را درساختار دولت آقای کرزی سهیم نمایند. امریکا و اتحادیه اروپا  علیرغم تلاشهایی که برای تعریف استراتیژی واحدو منسجم درافغانستان داشته اند، اما رفتار عملی آنها تحت تاثیر سیاست های انگلیس ها قرار داشته اند که هنوز ابتکار عمل سیاسی ائتلاف بین المللی درافغانستان دردست انگلیس ها قرار دارد.

اما علیرغم حمایت انگلیس ها ازطالبان، فرضیه های متفاوتی دیگری نیز وجود دارند که تاهنوز توافق نظر برای اعمال آنها به دست نیامده است. یکی ازاین فرضیه ها که بیشتر دراین اواخر درمحافل سیاسی بعضی کشورهای غربی مورد بحث قرار میگیرد، ایجاد کشور ثالث از پاره ای افغانستان وپاکستان میباشد. به عبارت دیگر، تجزیه مناطق پشتون نشین افغانستان وپاکستان به شکل یک کشور مستقل که عوامل وپوتانسیل ناامنی دراین مناطق متمرکز گردیده است. ایجاد این واحد مستقل سیاسی هرچند که درآغاز با معضلات ودردسرهای فراون همراه خواهد بود اما در چشم انداز طولانی تر، عوامل وانگیزه های ناامنی را دراین منطقه به احساسات وعلایق کشوری تبدیل نموده و آن را عملا در درون مرزهای مشخص جغرافیایی محصور می سازد. هرچندکه تاهنوز درمورد پیامدهای مثبت ومنفی این فرضیه اظهار نظر نشده است اما به نظر میرسد که برای عملی شدن این فرضیه مباحث جدی درجریان است. اینکه این فرضیه تاکجا عملی است وتاکجا میتواند درفروکش کردن تنش های تاریخی دراین مناطق کمک نموده  و درراستای منافع غرب تعریف شود، سوالی است که قبل ازهمه چیز باید به رفتارتاریخی ومنافع سیاسی انگلیس ها دراین منطقه دقت کرد. مرزهای جغرافیایی که امروز واحدهای سیاسی این مناطق را ازهم تفکیک می نماید، درواقع ساخته وپرداخته استعمار انگلیس می باشد که براساس مقتضای منافع سیاسی به ایجاد آن مبادرت ورزیده است. بنا براین بعید نیست، که درصورت درک وتشخیص این فرضیه به عنوان راه بیرون رفت ازاین بحران، زمینه های عملی آن فراهم نگردد.

دراین بازار آشفته سوال دیگری که بدون پاسخ می ماند، نقش نخبه گان سیاسی وجریان های ارزش گرای سیاسی افغانستان میباشد که درجریان سه دهه بحران، نقش آفریده اند. هرچند خیلی ازمفسرین سیاسی نقش و تاثیر این اشخاش وجریانها را در سمت وسو بخشیدن حوادث درافغانستان کمرنگ و حاشیه وی تعریف میکنند، امااگر اینها اندکی شهامت نمایند تردیدی نیست که می توانند معادلات ریخته وساخته شده در بیرون را به چالش کشانیده و آرزوهای مردم افغانستان را تمثیل نمایند. همانگونه که درسطور نخست اشاره گردید، نظام برآمده ازتقلب آقای کرزی، فاقد توان مهارکردن بحران موجود میباشد وتداوم این نظام زمینه را برای آشفتگی وپراگندگی بیشتر فراهم می نماید که درنهایت فرضیه تجزیه بخشهای از افغانستان وپاکستان زمینه عملی خواهد یافت. اما عناصر سیاسی متعهد به منافع وارزشهای انسانی مردم افغانستان ازجمله آقای داکتر عبدالله وسایر نخبه گان سیاسی این کشور که به عزت وشرافت مردم افغانستان باورمند هستند، می توانند با اقدام سنجیده و استراتیژی منسجم مردم افغانستان را از سیاه بختی های روز افزون نجات بخشیده وازتمامیت ارضی افغانستان حراست نمایند. درنگاه نخست این انتظاربیشتر از آقای داکتر عبدالله میرود که درمبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری، اقشار مختلف مردم افغانستان ازایشان حمایت کرده وبه ایشان اعتماد کردند. امادرغیر این صورت، تحولات سیاسی درافغانستان به سمت وسوی ناخواسته هدایت خواهند شد ودرآشفته ترین حالت تمدید حاکمیت طالبان و حتی تجزیه افغانستان بخشی از یک رویکرد سیاسی قرار خواهد گرفت.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا