افغانستان دومین انتخابات ریاست جمهوری خویش را در شرایط خیلی پیچیده امنیتی، فقر شدید، بیسوادی گسترده، قطب بندی های قومی و سیاسی در تحت حمایت قوت های خارجی مستقر درین کشور برگزار کرد. ازینرو هیچ کسی نه در افغانستان و نه درخارج انتظار نداشت که انتخابات اخیر افغانستان باید بی عیب و یا مطابق به معیار های دموکراسی و فرهنگ سیاسی غرب برگزار شود. اما در عین حال هیچ کسی هم انتظار رسوایی نا شی از دست کاری گسترده در آرای مردم، سوء استفاده از قدرت دولتی و زورگویی به این پیمانه را نداشت که شاید در تاریخ تقلبات جهانی رکورد شکن باشد.
واقعیت اینست انتخابات افغانستان بجای کمک به ثبات، مشروعیت ، اتحاد و اعتماد اجتماعی و سیاسی برای کشور بحران زده نظیر افغانستان در تحت حمایت جامعه جهانی، برخلاف بر ضد خود تبدیل شده و نزدیک است به بحران بزرگ سیاسی و اجتماعی مبدل شود. در حدود دو هفته است که انتخابات به پایان رسیده ، اما مهندسی تقلب توسط کمیسیون انتخابات وابسته به گروه کرزی تا کنون ادامه دارد. چنانچه کمیسیون مذکور تا حال شصت فیصد آرای حساب شده را که کرزی را نزدیک به برنده شدن معرفی می کند اعلام نموده تا جامعه را به پزیرش تقلبات از لحاظ روانی آماده سازد. گروه کرزی از انتشار آمار مذکور با خوشنودی استقبال می کنند اما رقبای پیشروی کرزی آنرا غیر قانونی، پیش از رسیدگی به شکایات و تخلفات می شمارند.
این در حالیست که با گذشت هر روز دامنه شکایات در مورد انواع دست برد به آرای مردم توسط تیم کرزی و کمیسیون مستقل انتخابات افزایش یافته است و باعث یک نوع جنگ سرد میان نامزدان پیشرو قبل از همه میان حامد کرزی و داکتر عبدالله عبدالله شده و سبب قطبندی های شدید سیاسی و اجتماعی گسترده شده است.
بحران و تنش های ناشی از اتهام تقلبات و بی اعتمادی نه تنها جامعه افغانستان را در خود غرق نموده است، بلکه حامیان خارجی دولت افغانستان را نیز دست و پاچه ساخته در جستجوی بیرون رفت از حالت کنونی هستند. تا حال آقای هالبروک نماینده خاص رییس حمهور بارک اوباما در امور افغانستان و پاکستان، گوردون براون نخست وزیر بریتانیا و وزیر خارجه سویدن که کشورش ریاست دوره یی اتحادیه اروپا را بدوش دارد به نمایندگی اتحادیه اروپا برخی تلاشهای نموده اند که تا حال ثمره آن معلوم نیست. در همین سلسله در یک اقدام بی سابقه در سطح بین المللی نمایندگان ۲۷ کشور در پاریس جمع شدند تا راه های بیرون رفت از بحران کنونی را به شکل دسته جمعی جستجو نمایند. اما دولت افغانستان مخالفت خود را بحث روی اتهام تقلبات در انتخابات افغانستان در اجلاس پاریس ابراز نمود.
اجلاس پاریس خاتمه یافت ولی کدام راهکاری سازنده ای راکه افغانستان را از بن بست کنونی بیرون بکشد، انتشار نداده است. برعکس در اجلاس پاریس به قول ریچارد هولبروک تقلبات یک پدیده عادی در هر انتخابات بویژه در کشور های روبه انکشاف معرفی شده است. اما پرسشی اساسی اینست که اگر انتخاباتی با چنین دست کاری، تهدید و غضب حقوق دیگران که ثبات یک کشور را به خطر به اندازد و باعث کشمکش اجتماعی شود یک پدیده معمولی تلقی شود، پس چه نیازی به برگزاری انتخابات است؟ افزون بر آن اگر در نتیجه انتخابات یک حکومت مشروع و رهبری قابل قبول برای کشور بوجود نه آید، منظور از برگزاری انتخابات چیست؟ و دموکراسی یعنی چه؟ آیا میان دموکراسی و دست برد به حقوق دیگران، غارت، چپاول، دروغ و نیرنگ چه تفاوتی وجود دارد؟
بسیاری ها فکر می کنند که هنوز فرصت کوتاهی وجود دارد تا افغانستان را از بحران کنونی ناشی از تنش های پس از انتخابات از راه گفتگوهای سیاسی نجات داد و نگذاشت که کشمکش قدرت منجر به بی ثباتی بیشتر به نفع طالبان شود.
تقلبات و اعتبار غرب
به نظر برخی آگاهان سیاسی غربی ها به دو دلیل نمی خواهند و یا نمی توانند به تقلبات گسترده در انتخابات افغانستان اعتراف کنند: یکی اینکه به دلایل اعتبار سیاسی خود شان که هم خون دادند و هم پول و بد تر از همه اوبا ما با شتاب زدگی انتخابات افغانستان را ” به جلو” توصیف نمود که ممکنست حالا از حرف خویش پشیمان شده باشد. آنها از مدتها قبل بر سر این انتخابات سرما یگذاری نموده بودند. اما حالا به نظر می رسد نه تنها برای مردم خویش ، بلکه برای جهانیان چیزی به گفتن نخواهند داشت.
به نظر برخی ها عامل اساسی اشتباه غرب بویژه امریکا این بود که از همان آغاز فرایند برگزاری انتخابات موقف اصولی و روشن نگرفتند. آنها نه تنها از تمدید عمر حکومت کرزی برخلاف قانون اساسی افغانستان که در اوایل ماه جوزای سال جاری پایان یافته بود، حمایت نمودند، بلکه احتمال سوء استفاده از امکانات دولتی توسط وی را نادیده گرفتند. افزون بر آن از ائتلاف های کرزی با بسیاری افراد نا محبوب چشم پوشی نموده و در نتیجه زمینه سازی شرایط مناسب به تقلبات گسترده را بوجود آوردند. این در حالی بود که مقامات امریکایی همواره حرف از حمایت از انتخابات آزاد، شفاف و دموکراتیک می زدند و حالا با این واقعیت تلخ مواجه شده اند که نه انتخابات آزاد بود و نه عادلانه، بلکه سرشار از تقلب به نفع رییس جمهور کرزی . ازینرو غرب در موقعیت خیلی دشوار قرار گرفته نه می توانند نتایج انتخابات افغانستان را شفاف و عادلانه اعلام کنند و نه هم می توانند آنرا باطل نمایند.
دومین دلیلیکه غرب از بحران ناشی از انتخابات افغانستان ترس دارند وخیم تر شدن وضعیت امنیتی و تقابل اجتماعی در افغانستان است. تجارب سیاست های غرب در هشت سال اخیر نشان داد که غرب در جستجوی تطبیق معیار های دموکراتیک و یا ایجاد حکومت مشروع ملی نیستند. چنانچه در انتخابات ۲۰۰۴ نیز ما شاهد تقلبات گسترده بودیم ولی حامیان خارجی حکومت افغانستان تمام سرمایگذاری های خویش را در وجود یک کاندید مورد نظرش شان نمودند و پروای مشروعیت و نامشروعیت نظام را نکردند. امروز نیز وضعیت بدتر از گذشته است و شاید آنها بیشتر در جستجوی یافتن راهای سیاسی از جمله ائتلافها و یا فشار های سیاسی و یا قربانی ساختن یکی از طرفین از کاندیدان پیشرو به سود منافع خود باشند.
برخی ها معتد هستند که تقلبات تا آن حدی گسترده و انکار ناپزیر است که به هیچ معیاری نمی توان مجرای کوچکی برای مشروع نشان دادن انتخابات پیدا نمود. با آنکه غرب طرفدار ثبات در افغانستان است، اما ثبات را نمی تواند از راه پوشش تقلبات گسترده و انکار ناپزیر که به همه جهانیان آشکار شده است بدست بیاورد. بدون شک ثبات و مشروعیت دو رخ یک سکه هستند. با مشروعیت کاذب نمی توان به ثبات رسید. ازینرو با دست برد عیان و انکار ناپزیر بر آرای مردم هر گز نمی توان ثبات و مشروعیت ایجاد نمود.
شاید جامعه جهانی با تلاش ها و یا فشار های سیاسی راه حل سیاسی میان داکتر عبدالله و حامد کرزی در چهارچوب یک ائتلاف سیاسی پیدا کنند تا جلو تنش های بعدی را بگیرند. آما جامعه جهانی نمی توانند مشروعیت انتخابات کنونی را که خیلی نزد مردم و جامعه جهانی صدمه دیده است، از طریق ائتلاف های آسیب پزیر و موقتی توجییه قانونی نمایند.
چشم امید به کمیسیون رسیدگی به شکایات
تا حال چشم امید اکثریت مردم افغانستان به کمیسیون رسیدگی به شکایات و تخلفات انتخابات دوخته شده است. اما کمیسیون مذکور چنان در زیربار شکایات گسترده مورد فشار قرار د ارد که نمی تواند به آسانی خواستهای مشروع مردم و کاندیدان پیشرو را نادیده بگیرد. اما اگر کمیسیون مذکور که گفته میشود در راس آن یک نماینده غربی از کشور کانادا است در نتیجه فشار جامعه جهانی و یا اجلاس پاریس چشم پوشی از غارت و دست برد به حقوق مردم نماید ، در آنصورت افغانستان بسوی تنش و بحران پیش خواهد رفت و هرگونه سرکوب مردم حق طلب و معترض توسط دولت و یا قوت های ناتو پیامد های خیلی خطر ناک خواهد داشت.
راهکار ها و گزینه ها
به عقیده بسیاری آگاهان معقول خواهد بود که انتخابات بدور دوم کشانیده شده و کوشش شود اشتباهات دور اول در دور دوم تکرار نشود. در غیر آن بحران کنونی می تواند در دور دوم شدید تر شود و وضعیت از کنترول خارج شود.این در حالیست که برخی دیگری طرفدار ابطال نتایج انتخابات هستند که هم نظام از بحران مشروعیت نجات پیدا کند و هم از تشنج سیاسی و اجتماعی جلوگیری شود.
برخی ها برای تضمین و جلوگیری از تقلبات مجدد دو اقدام را در دور دوم احتمالی انتخابات پیشنهاد می کنند: یکی اینکه زمان تمدید حکومت کرزی بار دیگر به پایان رسیده است و جلو دست رسی وی از امکانات دولتی گرفته شود و دوم اینکه بجای کمیسیون وابسته به حکومت فعلی افغانستان که متهم به دست داشتن در تقلبات گسترده اخیر است، یک کمیسیون جدید برگزاری از شخصیت مستقل و عادل در تحت نظارت ملل متحد تشکیل شود.
باید یاد آور شد غرب چند ماه قبل در ماجرای میان آقایانی احمدی نژاد و میر حسین موسوی بر سر تقلبات در انتخابات به بحران میان غرب و ایران مبدل شده و خود را مدافع حقوق مردم معترض ایران نشان می دادند.اما حالا انتخابات در افغانستان یک آزمون بزرگ در مورد اعتبار سیاسی آنان مبدل شده است. پرسشی اساسی اینست که آیا غرب در راس امریکا در افغانستان از حقوق و رای مردمی که به قیمت به خطر انداختن جان، بریدن گوش و بینی و کلک شان توسط طالبان به پای صندوقهای رای رفتند حمایت می کنند و یا از تقلب سالاران حکومت کرزی؟
به هر صورت آینده نزدیک نشان خواهد داد که سر نوشت افغانستان در گرو مشروعیت و حمایت مردم در وجود نظام سیاسی و رهبری سالم جدید جستجو خواهد شد و یا از طریق مشروعیت کاذب، ائتلافهای سیاسی اجباری و یا در تداوم حکومت فعلی.
