خبر و دیدگاه

نقش اقوام و قبایل در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان

ethnicgroupsafgmen

اگر چه افغانستان یک جامعه قبیله‌ای و متکی به ارزش‌های قبیله‌ای است و از لحاظ فرهنگی حتی به مرحله ملی گرایی هم نرسیده است، ولی با این حال تحولات و رویدادهای چند دهه اخیر نشان داد که چارچوب نظام قبیله در این کشور در حال شکسته شدن است.
یکی از نشانه‌های بارز این وضعیت را در جریان رقابت‌های انتخاباتی کاندیداهای ریاست جمهوری در دو ماه اخیر به وضوح مشاهده کردیم.
در این مدت دیده شد که رقابت ها و قدرت طلبی‌های نامزدها بیش از آنکه جنبه قومی داشته باشد، انگیزه‌های منفعت طلبانه سیاسی داشت، بطور مثال حدود نیمی از نامزدهای ریاست جمهوری متعلق به قوم پشتون و عمدتاً از اهالی جنوب افغانستانند که بر سر کسب قدرت به رقابت با یکدیگر برخاسته اند، در حالی‌که در انتخابات پنج سال قبل اوضاع تا این حد آشفته و نابسامان نبود و پشتون ها فقط یک کاندیدای برجسته و مشخص داشتند و آن حامد کرزی بود.
اکنون آنها ناگزیرند آرای خود را در میان کاندیداهای متعددی که همه از یک نژاد و پشتون تبارند، تقسیم نمایند و این مسئله می‌تواند باعث تشتت و پراکندگی آرای آنان گردیده و نفوذ و جایگاه ممتاز قوم پشتون را در ساختار قدرت سیاسی تا حد قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد.
ثانیاً اگر قومیت بیش از زد و بندهای سیاسی در انتخابات نقش می‌داشت رهبران هزاره به جای ایستادن درکنار کرزی، از یک کاندیدای هزاره حمایت می کردند. ازبک ها نیز همینطور.
ثالثاً می‌بینیم که از دو کاندیدای برتر این انتخابات (حامد کرزی و دکتر عبدالله) افراد و شخصیت هایی از همه اقوام ساکن در افغانستان ( پشتون، هزاره، تاجیک، ازبک، عرب، ترکمن، و …. ) حمایت می‌کنند و این بدان معناست که چارچوب تنگ نظام های کهنه قومی در حال فرو ریختن است و رهبران و شخصیت‌های هر قوم و طایفه می بینند که حمایت از کاندیدای پشتون به نفع آنهاست یا پشتیبانی از یک کاندیدای تاجیک.
به همین لحاظ این دو کاندیدا رقابت های فشرده و نفس گیری را برای جلب آرای ساکنان ۹ ولایت شمال و مناطق مرکزی و هرات آغاز کرده اند.
با توجه به اوضاع ناآرام و متشنج ولایات جنوب، جنوب غرب و شرق افغانستان، به نظر می‌رسد تعداد بسیار کمی از واجدان شرایط رأی دهی در این مناطق در پای صندوق های رأی حاضر شوند.
این مسئله از یک سو و تعدد کاندیداهای پشتون از سوی دیگر، نقش این قوم را در انتخابات فوق العاده کمرنگ خواهد ساخت و این همان خطری است که آقای کرزی قبل آن را تشخیص داد و به این نتیجه رسیده است که از ولایات ناآرام پشتون نشین جنوب، که زادگاه و قاعدتاً مرکز اقتدار وی است، کمترین آرا را کسب خواهد کرد، به همین دلیل توجه خود را به ولایات شمال، هزاره‌های هرات و کابل متمرکز ساخته است.
برخی از کارشناسان بر این عقیده‌اند که سرنوشت انتخابات افغانستان نه در جنوب، بلکه در شمال این کشور تعیین می شود زیرا در این منطقه وسیع جغرافیایی، هم جمعیت زیاد است و هم امنیت نسبی وجود دارد و علاوه بر این ها در ولایات شمالی کشور، اکثریت قریب به اتفاق مردم با روند انتخابات موافق‌اند و قانون اساسی را می پذیرند و حکومت بر آمده از انتخابات را مانند طالبان، نظام کفر آمیز نمی دانند.
بنابراین رأی اقوام ساکن در ولایات شمال افغانستان سرنوشت انتخابات را تعیین خواهد کرد و هر کاندیدایی که در این منطقه نفوذ و هواداران بیشتری داشته باشد، برنده انتخابات خواهد بود.
بر اساس برخی پیش بینی‌ها، اگر در انتخابات ۲۹ مرداد، ۱۰ ملیون نفر شرکت نمایند به احتمال زیاد نیمی از این تعداد از ساکنان ۹ ولایت شمال کشور خواهند بود.
شخص کرزی به عنوان یک پشتون اهل جنوب، نفوذ چندانی در شمال و مناطق مرکزی هزاره‌ها ندارد، اما اهرم های قوی برای جلب آرای ساکنان این مناطق در اختیار دارد.
مارشال فهیم و ضرار احمد مقبل در ولایات پروان، کاپیسا، پنجشیر، تخار، بدخشان و قندوز و همچنین حاجی محمد محقق و کریم خلیلی در ولایات بلخ، بامیان و دایکندی، مبارزات انتخاباتی او را به پیش می بردند و در ولایات عمدتاً ازبک نشین جوزجان، فاریاب و سرپل، کانال های تیم ارتباطی کرزی با ازبک ها از طریق حزب جنبش ملی جنرال دوستم برقرار شده است.
در صورتیکه دوستم واقعاً در کنار کرزی بایستد، شکی نیست که اکثر ازبک های شمال به او رأی خواهند داد. ولی با این حال، شمال افغانستان از یکسو جایگاه سنتی دکتر عبدالله است و از سوی دیگر وی برای کسب آرای بیشتر در شمال، یک اهرم بسیار قوی در اختیار دارد و آن عطا محمد نور والی ولایت بلخ است که به نوعی در بین اقوام غیرتاجیک و در ولایات همجوار بلخ نیز نفوذ قابل ملاحظه ای دارد. در طول دو ماه اخیر عطا محمد نور با جرأت و اقتدار کامل مبارزات انتخاباتی دکتر عبدالله را در شمال کشور رهبری و سازماندهی کرده است.
اگر از یک زاویه دیگر به این قضیه نگاه کنیم، می بینیم که پشتون ها و تاجیک ها، کاندیدا های قدرتمند و سرشناسی برای انتخابات معرفی کرده اند. در این در میان هزاره ها و ازبک ها، حکم سنگ ترازو را دارند، حمایت آنها از هر یک از دو کاندیدای برتر، احتمالاً موجب برنده شدن وی خواهد شد. البته با گذشت زمان، این احتمال که انتخابات ممکن است به دور دوم کشیده شود، بیشتر می شود.

 


نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا