انتخابات

نامزدهای انتخابات افغانستان چه می گویند؟

 

در انتخابات افغانستان چهل و یک نفر به منظور احراز کرسی ریاست جمهوری افغانستان با یک دیگر رقابت می کنند.

هرچند که عده ای این احتمال را بعید نمی دانند که ممکن است شماری از نامزدها تا برگزاری انتخابات به نفع برخی از نامزدهای پیشتاز کنار بروند. ولی تا هنوز این اتفاق نیفتاده و نامزدهای ریاست جمهوری افغانستان روزهای پر تب و تابی را برای جلب حمایت های مردم از برنامه های سیاسی خود تجربه می کنند.

خط مشی سیاسی بیشتر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری هر چند که در برخی جهات به دلیل هم گونی مشکلات افغانستان شباهت های دارند ولی در ارایه راه حل ها می توانند از یک دیگر تفکیک شوند.

از سوی دیگر بیشتر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری افغانستان برنامه های سیاسی خود را از ضعف های گرفته اند که به حکومت رئیس جمهور کرزی نسبت داده می شود.

شهلا عطا، یکی از دو نامزد زن در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان دولت فعلی را در اجرای برنامه هایش موفق نمی داند.

او می گوید: “وقتی نابسامانی ها، فساد، بی عدالتی و گسترش خشونت در افغانستان را می دیدم و همچنین این را که کار به اهل کار سپرده نشده بود، هم مردم از من خواهش کردند و هم آرزوی خودم بود که در انتخابات برای رفع همین مشکلات شرکت کنم.”

نظام سیاسی: ریاستی یا پارلمانی؟

dr_abullah

دکتر عبدالله عبدالله، وزیر خارجه پیشین افغانستان و نامزد انتخابات ریاست جمهوری، بحث تغییر نظام سیاسی را از ریاستی به پارلمانی به عنوان مهم ترین اولویت کاری خود مطرح کرده است.

او می گوید: “ما خواستار تغییر نظام سیاسی در کشور هستیم. به باور ما تبدیل نظام راستی به نظام پارلمانی کوتاه ترین راه رسیدن به اهداف بزرگی است که در قالب تغییراتی که ما در نظر داریم در پیش رو گرفته ایم. در نظام پارلمانی تفکیک و تعادل قوا به مفهوم واقعی آن صورت می گیرد. این نظام برخلاف نظام ریاستی انحصار قدرت، استبداد و دیکتاتوری را اجازه نمی دهد.”

این دیدگاه به شیوه های تعدیل یافته تر در برنامه های سیاسی برخی دیگر از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری هم به چشم می خورد.

از جمله، حبیب منگل، نامزد “نهضت فراگیر دموکراسی و ترقی افغانستان” از به وجود آوردن نوعی نظام مختلط سیاسی در صورت پیروزی خود سخن می گوید.

“ما جانبدار سیستم مختلط ریاستی و پارلمانی هستیم. سیستمی که رئیس جمهوری با رای مستقیم مردم انتخاب می شود و حکومت از طریق پارلمان یا اکثریت حزبی و یا ائتلاف حزبی از طریق پارلمان انتخاب می شود. ما جانبدار سیسمتی هستیم که در آن تعیین و عزل حکومت از طرف نمایندگان منتخب مردم مروج شود و تامین شود. بدین وسیله می توان حکومتی را به میان آورد که توانایی طرح و اجرای یک برنامه واقعی رشد اقتصادی و اجتماعی را داشته باشد.”

ولی برخی ها هم بر نظام ریاستی تاکید دارند و می گویند آن چه که در طول پنج سال گذشته در افغانستان تجربه شده، نظام ریاستی به معنای واقعی نبوده است.

میروس یاسنی، نامزد انتخابات ریاست جمهوری از این دیدگاه حمایت می کند.

“ما تا فعلا هم نظام ریاستی نداشتیم، چرا که متاسفانه حکومت فعلی که پس از سقوط طالبان به میان آمد این نمونه ای هیچ نظام سیاسی نیست. چرا که مطلق العنانی است، پارلمان به حاشیه برده شده. قوه قضایی ما سیاسی شده. در جای که باید سیاست می شد که پارلمان است، سیاست نشد و در جای که باید قضاوت می شد کار سیاسی انجام شد.”

آقای یاسینی می افزاید: “پس بیایید یک بار تجربه کنیم که نظام ریاستی چگونه نظامی است. اگر دیدیم دو سه سال بعد که نظام ریاستی نظام کارا نیست رجوع می کنیم به آرای مردم و اگر مردم خواهان تغییر بودند آن گاه تصمیم می گیریم.”

امنیت و حضور نیروهای خارجی

امنیت بحث دیگری است که در خط مشی نامزدها جای ویژه دارد. افغانستان در حال حاضر با چالش های جدی امنیتی روبرو است و با وجود تلاش های دولت و نیروهای بین المللی مستقر در این کشور مردم از وضع امنیتی رضایت چندانی ندارند.

عبدالغفور زوری، نامزد دیگر ریاست جمهوری موجودیت نیروهای خارجی را عمده ترین عامل ناامنی های این کشور می داند.

آقای زوری می گوید: “اولین موضوع این است که در شرایط حاضر امنیت افغانستان به هیچ عنوان رضایت بخش نیست. نا امنی است و این نا امنی هم بیشتر از سوی جامعه جهانی بر ما تحمیل شده است و ما اگر بخواهیم امینت را تامین کنیم، وقتی که نیروهای جامعه جهانی افغانستان را ترک گفت خود به خود امنیت را ما از طریق صلح و پیشنهاد به جانب مقابل برقرار می کنیم.”

شاید برخی از نامزدها با این صراحت نسبت به حضور نیروهای خارجی ابراز نظر نکنند، ولی در مجموع تلاش برای ایجاد ارتش نیرومند از مهم ترین اهداف سیاسی بیشتر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری است که به باور آن ها می تواند در تامین امنیت نقش اساسی داشته باشد.

اشرف غنی احمدزی، وزیر ماالیه پیشین و نامزد انتخابات ریاست جمهوری از یک برنامه گسترده امنیتی خبر می دهد.

آقای احمدزی می گوید: “از اولین کارهایی که من در بخش امنیت انجام خواهم داد، سرقومانانی اعلی ارتش(فرماندهی کل قوا) را که یکی از وظایف رئیس جمهوری است به وجود می آورم. این دفتر ۲۴ ساعت باید فعال باشد و هر هشت ساعت باید یک گزارش منظم امنیتی روی میز رئیس جمهوری و شورای امینت وجود داشته باشد. تا ما بتوانم منسجم عمل کنیم و هر روز تا وقتی که وضع امنیتی واقعا به ثبات می رسد هر روز باید یک جلسه امنیتی برگزار شود تا براساس آن پیش رفت به شکل واضح به ملت گزارش داده شود و سیسم مکافات و مجازات وجود داشته باشد.”

اقتصاد و اشتغال زایی

مسایل اقتصادی نیز در برنامه های سیاسی نامزدهای ریاست جمهوری افغانستان به شکل گسترده ای بازتاب یافته است.

برخی ها نظام اقتصاد بازار را نفی می کنند و عده ای هم بر اصلاح آن تاکید می ورزند.

حبیب منگل نامزد نهضت فراگیر دموکراسی و ترقی از تعدیل این نظام سخن می گوید: “فساد شیرازه پیوند اجتماعی ما را از بین می برد. معاش قانونی و مشروع کارمندان حداقل زندگی و ضرورت های آن ها را باید تامین کند. از این رو ما از سیستم تعیین معاش و ارتقای رتبه ای کارمندان دولت حمایت خواهیم کرد و وسایل حمایتی اضافی به شمول سیستم کوپون و حقوق تقاعد( باز نشستگی) تضمین شده و مدرن را به اجرا می گذاریم.”

اشتغال زایی و مبارزه با بیکاری، اولویت مهم برنامه اقتصادی اشرف غنی احمدزی است که از نظر او عمده ترین زمینه شورش ها در این کشور را فراهم کرده است.

آقای احمدزی می گوید در صورت پیروزی در گام اول برای یک میلیون نفر زمینه کار را فراهم می کند، اما این کار چگونه ممکن است در وضعیت افغانستان عملی شود؟

او می گوید: “اول توجه اساسی روی بلند بردن درآمد دهقانان ماست که هدف ما باید این باشد که در آمد ما از پنجاه افغانی در روز به دوصد افغانی برسد. چرا به دوصد افغانی؟ چون در آن صورت خشخاش به نفع دهقانان نخواهد بود.”

“دوم مالداری( دامداری) است. ما امروز (معادل) ده ها میلیون دلار گوشت از خارج وارد می کنیم. در حالی که صدها هزار جریب زمین داریم که از آن استفاده نمی شود. در این بخش من خاصتا می خواهم سرمایه شرق میانه یعنی ممالک عربی را جلب کنم تا یک سرمایه گذاری عظیم در قسمت احیای مالداری صورت گرفته باشد.”

آقای احمدزی می افزاید: “بخش سوم ساختمان سازی است. اگر ما بخش ساختمانی را به صورت اساسی انسجام دهیم، ده ها هزار نفر مصروف کار می شوند. بخش چهارم معادن است. افغانستان ۴۰۰ معدن عمده دارد. اما اگر از این ذخایر به صورت شفاف و روشن استفاده نشود، آله دست یک عده ای معدود می شود و از بین می رود. پنجم خدمات شهری ماست. خدمات شهری ما باید همزمان با درآمد ما بالا برده شود تا از نگاه کیفیت زندگی ما بهتر شود.”

‘دستاوردها’

دولت افغانستان هرچند برخی ضعف ها را می پذیرد ولی در عین حال تاکید دارد که افغانستان ظرف سال های اخیر دستاوردهایی نیز داشته است که بخشی از این دستاوردها در عرصه اقتصاد و دولتداری برجسته می شود.

وحید عمر، سخنگوی دفتر انتخاباتی حامد کرزی به این دستاوردها اشاره می کند.

“در پنج سال گذشته یا در هفت سال گذشته تمام نیروی ما روی این بود که در افغانستان این سیستم ها آهسته آهسته ایجاد شود. سیستم خدمات عامه ایجاد شود. سیستم معارف درست شود. سیستم صحت درست شود، سیستم مالی دولت افغانستان درست شود، سیستم اقتصادی دولت درست شود. تمام این ها را احیا کردیم. حکومت داری محلی در افغانستان وجود نداشت ما آن را ساخیتم. این ها تماما به وجود آمد. ولی امروز یک مرض در آنها رخنه کرده است. این را ما قبول داریم، در ما هم هست و در جامعه جهانی هم است. و این مرض فساد اداری است.”

آقای عمر می افزاید: “فساد اداری وجود دارد در یک سال گذشته اقدامات جدی به این ارتباط انجام دادیم که حالا که نظام در افغانستان ساخته شده، قدم دوم ما این است که این نظام را شکلی بسازیم که دیگر جایی برای فساد اداری در آن وجود نداشته باشد و اشخاص و افراد فاسد در آن رخنه نکنند و این را وعده می دهیم که در پنج سال آینده چنانچه در این پنج سال ما این نظام را ساختیم، این نظام را از وجود افراد فاسد و از وجود فساد و از وجود قوانینی که فساد را در افغانستان تقویت می کند، پاک بسازیم.”

انتخاب برنامه ها یا چهره ها؟

karzai_pointing

نامزدهای ریاست جمهوری افغانستان برنامه ها و خط مشی های خود را برای پیروزی در انتخابات ارایه می کنند؛ ولی سوال این جاست که با توجه به شرایط افغانستان، مردم این کشور چقدر به این گونه برنامه ها توجه دارند.

احمد ضیا رفعت، استاد دانشگاه و از فعالان سیاسی افغانستان به این نظر است که بیشتر مردم این کشور به جای برنامه ها به چهره ها رای می دهند.

آقای رفعت می گوید: “اول این که مردم افغانستان بیشتر با چهره ها روبرو هستند تا با برنامه ها. علتش هم این است که در افغانستان هنوز حزب های معیاری که برنامه ریز و برنامه گرا بوده باشند، فعالیت نداشته و ایجاد نشده تا مردم را به سمت برنامه گرایی کشانده باشد. مساله دوم این است که بعضی از نامزدها هم، بیشتر به شعارهایی پرداخته اند که کلی است. مثلا گفته اند که امنیت و صلح می آوریم، عدالت را تامین می کنیم، فقر را از بین می بریم ولی هرگز طرح و راه کاری برای رسیدن به این هدف ها ارائه نمی کنند.”

“مساله سوم این است که بعضی از نامزدها برنامه هایی را به مردم وعده می کنند که احتمال تحقق آن بعید است.”

با این حال نامزدها برای جلب حمایت مردم و رقابت در انتخابات به برنامه سیاسی و خط مشی نیاز دارند.

این مساله در فرهنگ سیاسی افغانستان تجربه ای تازه است که به باور بسیاری از کارشناسان با گذشت زمان می تواند به فرهنگ همگانی تبدیل شود.

 

 

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا