پیام «امیرالمومنین»: طالبان تغییر نکردهاند
در چند سال اخیر حلقات لابیکننده به سود طالبان موجی از تبلیغات دروغین را به راه انداخته بودند که این گروه نسبت به دوره نخست حاکمیتش تغییر کرده و جهان اکنون با نسخه اصلاحشده طالبان روبهرو است که مانند گذشته هراسانگیز نیست. گردهمایی اخیر ملاهای این گروه با حضور رهبران آن، بهویژه حضور مبهم «امیرالمومنین»شان، دروغ بودن آن تبلیغات را برآفتاب افکند و این پیام را به دنیا مخابره کرد که طالبان هیچ تغییری نکردهاند و هر گونه شرطبندی بر این موضوع، قماری با باخت حتمی است.
متخصصان این موضوع میدانستند که انگیزه لابیگران برای راهاندازی آن تبلیغات، سودجویی و تجارت با خون شهروندان افغانستان است؛ اما در آن میان شماری از سادهلوحان نیز بودند که تصور میکردند این گروه در مسیر تحول قرار گرفته است و آن را به برخی از جنبشهای افراطی قیاس میکردند که به مرور زمان دچار تحول شده بودند. تحول برخی از جنبشها البته در ذات خود واقعیتی بود که هم در مورد برخی از جریانهای چپ واقعیت داشت و هم برخی از جریانهای راست؛ اما این تصور درباره طالبان غلط بود. این را بسیاری از نویسندهگان و صاحبنظران داخلی بارها هشدار داده بودند، ولی صدای آنان در برابر موج قدرتمند لابیگری ناشنیده ماند.
تحول فکری و سیاسی معمولاً در جنبشهایی اتفاق افتاده است که بهگونه خودجوش به وجود آمده و دارای داعیهای از آن خود بودهاند. افزون بر این، تفکر نقشی موثر در کار آنها داشته و امکان اصطکاک فکری با جریانهای منتقد در میان بوده است. اصلاحاتی که گورباچف در شوروی و دینگ شیاوپینگ در چین روی دست گرفت، یا تحول نمونههای کوچکتر در ایرلند، سریلانکا، کلمبیا و غیره، هر کدام چنین سرشتی داشته است. در مورد طالبان این توهم از اساس غلط بود، زیرا این گروه به دست استخبارات پاکستان برای مقاصد خاصی ساخته شده بود و هیچگاه حالت خودجوش و مردمی نداشت و عنصر فکر و معرفت هیچگاه دارای نقش چندانی در کارنامه آن نبود.
نشست اخیر این گروه آشکارا نشان داد که سخن گفتن از تحول این گروه، توهمی پوچ است؛ زیرا نگاه رهبران آن به انسانها، به شهروندان این سرزمین و به منطق زیست در جهان امروز، همانگونه است که از آغاز بود. سخنرانی «امیرالمومنین» طالبان نشان داد که نه به حقوق زن، نه به حقوق شهروندی، نه به حقوق بشر، نه به منافع ملی مردم افغانستان و نه به کنوانسیونهای بینالمللی باور دارد و زبانی که برای گفتوگو با مردم و با دنیا برگزیده است، زبان زور و سرکوب و بیاعتنایی به تمام نرمهای پذیرفته شده جهانی است. یک عده از مافیای فاسد دوران جمهوریت که بهتازهگی به پایبوسی این گروه شتافتهاند، به این امید بودند که طالبان با برخی تغییرات نمایشی، دستاویزی به آنان بدهند تا با پیدا شدن امکان لابیگری برای آنان در خارج، از پولهایی که از این راه سرازیر میشود، مانند دوران جمهوریت، سهم خود را بردارند. اکنون هم آنان و هم مافیای خارجی پشت سرشان متحیر ماندهاند که با چه ترفند و حیلهای کالایی دروغین به نام تحول طالبان را به دنیا به فروش برسانند. مردم افغانستان البته اکنون راحتتر میتوانند تصمیم بگیرند که چه راهی را در برابر نظامی سرکوبگر در پیش بگیرند.