اسلام وحرمت کارگران
به مناسبت اول می، روز جهانی کارگر
روز اول می به جزء از چند کشور محدود ، نود وپنج در صد مردم جهان روز کارگر را تجلیل میکنند.
اساساً مسلۀ حقوق کارگر در اثر یک شورش که به نام «هِی مارکیت» مشهور شد در شهر شیکاگو در ایالات متحده امریکا به تاریخ چهارم ماه می 1886 به خاطر هشت ..ساعت کار به وقوع پیوست. قبل ازآن کارگران نه تنها بدون یک نظم کارگری کار میکردند جزیی ترین امتیاز نداشتند. درین شورش هشت نفرکشته شد و در حدود شصت نفر زخمی شدند. سال 1889 بود که کانگرس کارگران بینالمللی به تعقیب کانگرس اتحادیۀ تجاری لندن در شهر پاریس، فرانسه دایر شد. درین میان کانگره سوسیالیسان فرانسه هم دایر شد که روحیه مارکسیستی داشت. در کانگرس دوم بین اللملی در شهر بروکسل (1891) دایر شد و روز اول می بطور رسمی روز بینالمللی کارگر شناخته شد. اکثراً این روز را به مارکسیست ها و سوسیالیستان ربط میدهند در حالیکه اول از یک کشور سرمایه داری آغاز یافت. ایالات متحدا آمریکا به همین دلیل و به مخالفت کمونیستها اولین دوشنبه ماه سپتامبر را به نام روز کارگر تجلیل میکنند و رخصتی عمومی است، نه اول می را و این تصمیم ایالات متحده یک عده زیاد را که از تاریخ آگاهی نداشتند متقاعد ساخت که گویا اول می یک تعطیل کارگری سوسیالسیتی است مخصوصاً با ظهور انقلاب سوسیالیستی لینین(1917)، این روز را یک میراث کمونیزم میدانند در حالیکه تاریخچه موضوع چیز دیگری است. در کشور های عمدۀ اسلامی مانند عربستان سعودی و ایران هم این روز را به همین منظورتجلیل نه میکنند.
اسلام چهارده سال قبل از نگاه اقتصادی حد وسط را در پیش گرفت. حد وسط از نگاه اقتصادی همان است که نه سرمایه مانند سرمایه داری به دست چند نفر محدود است و نه به دست دولت است که انسان خودش نتواند در امور اقتصادی تصمیم بگیرد و انسان را از طریق ایمان مسئول اقتصادی میسازد و می گوید:
وَمِمَّا رَزَقۡنَـٰهُمۡ يُنفِقُونَ
یعنی و از آنچه روزی شان دادهایم انفاق میکنند (سوره بقره آیه سوم). درین آیه روزی تنها غذا نیست. روزی از نگاه اقتصادی قرآن، ثروت، خوراک، سرمایه و علم است. . یعنی اگر شما ثروت دارید، غذا دارید ، وعلم دارید باید با مردم شریک شوید . این بدین معنی است که تمرکز سرمایه مانند سرمایه داری به دست چند نفر روا نیست. و علم هم در انحصار هیچکس نیست؛ نه دین مانند روحانیون کلیسا و نه دیگر علوم.
قرآن در سوره آل عمران آیۀ میگوید:
أَنِّى لَآ أُضِيعُ عَمَلَ عَـٰمِلٍ۬ مِّنكُم مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰۖ بَعۡضُكُم مِّنۢ بَعۡضٍ۬ۖ
یعنی من کار هیچ صاحب عملی را از شما چه مرد باشد چه زن باشد که همه مانند یکدیگرند ضایع و بی پاداش نمیگذارم.
آیۀ فوق از حقوق کارگر صحبت می کند. چند نکته مهم درین آیۀ مبارک نهفته است اول اینکه عمل، کار معنی میدهد. این عمل در تفاسیرکلاسیک به زیر عنوان عمل صالح یعنی دادن زکات و صدقه تفسیر شده است. اینجا اصلاً قرآن مردم را به کار کردن تشویق میکند، مرد باشد و یا زن باشد. نکته دوم اینکه کار کردن برای مرد و زن است نه تنها مرد ها و پاداش آنرا برای کسانیکه کار میکنند چه مرد باشد چه زن باشد، خداوند میدهد. سوم درین آیه زن و مرد را از همدیگر دانسته است یعنی از نگاه کارگری حقوق مساوی دارند.
در آیۀ یکصد و پنجم سورۀ توبه میگوید:
وَقُل اعمَلُوا یعنی کار کنید. شرف و عزت و آبروی یک انسان از نگاه قرآن چه مرد باشد چه زن باشد کار کردن است. و این دولت هاست که باید شرایط کار را مهیا کنند. در سورۀ نجم آیۀ سی و نهم خداوند میگوید:
وَأَن لَّيۡسَ لِلۡإِنسَـٰنِ إِلَّا مَا سَعَىٰ
و اینکه برای انسان جز آنچه تلاش کرده است ، نیست.
این آیۀ مبارک انسان را نه تنها به کار تشویق میکند بلکه میرساند که انسان با تلاش خود از نگاه علمی و اقتصادی یک جایی میرسد. انسان از دید قرآن نه برده یک دولت است و نه برده سرمایه دار چنانچه امروز در غرب نودو نه در صد برای یک در صد کار میکنند. انسان یک موجود خود مختار و خود اکتفا باید باشد و برای خود تصمیم گیرد نه اینکه دیگران برای او تصمیم گیرند.
در سورۀ بقره آیۀیکصد و نود هشتم خداوند مردم را در بزرگترین مراسم عبادت یعنی حج ، به تجارت و کار تشویق میکند و میگوید:
لَيۡسَ عَلَيۡڪُمۡ جُنَاحٌ أَن تَبۡتَغُواْ فَضۡلاً۬ مِّن رَّبِّڪُمۡۚ
یعنی بر شما گناهی نیست که در طلب روزی [تجارت] پروردگار تان را بجویید.
این آیه مسلمانان را نه تنها در ایام حج به تجارت تشویق میکند بلکه تجارت آزاد را تشویق میکند یعنی مستقیماً فسلفه مارکسیزم را که باید تولید دردست طبقه خاص و دولت باشد باشد رد میکند. ما دیدیم که زیر نام پرولتریا چه بدبختی اقتصادی دامنگیر کشورها شد. در عین زمان، اسلام نظام سرمایه داری را رد میکند زیرا صریحاً سودو اسراف را حرام میداند و نظام سرمایه داری به چهار اساس از نگاه جامعه شناسی اقتصادی می چرخد: اول سود که استثمار فرد از فرد است. از همین لحاظ افلاطون مخالف سود بود، حضرت عیسی (ع) مخالف سود بود و قرآن سود را مطلق حرام دانست. دوم اسراف که از انسان یک برده خرید ساخته است یعنی مصرف کننده. سوم مواد خام ارزان از همین سبب کشور های نفت خیز در زیر یوغ ایالات متحده آمریکا است وعراق و افغانستان به خاطر مواد خام ارزان اشغال شد وکارگر ارزان چنانچه کارگران مکزیکی در آمریکا استثمار شدهاند ، ترکی در آلمان و الجزایری در فرانسه. این کشور ها بعد از جنگ عمومی دوم بدون “کارگر مهمان” که در آلمان یک واژه ساخته شد به نام “گِست آبایده” اصلاً آباد نه میشد و اما امروز با کارگر ترک و مکزیکی و الجزایری چه رویه میکنند که شرم آور است.
احادیث بسیار زیاد از رسول اکرم (ص) روایت شده است که با تقدیم چند تای آن اکتفا میکنیم.
“برامت خویش بیشتر از هر چیز از شکم پرستی وزیاد .زیادخوابی و بیکارگی و بی ایمانی بیمناکم”. درین جا اسلام تنبلی را که انتی تز کارگری و کار کردن است محکوم میکند» .حدیثِ «هر کس کاری میکند باید آنرا خوب انجام دهد» درین حدیث کار با صداقت را سفارش میکند نه اینکه تقلب در آن نهفته باشد. یعنی اسلام در امور کار و کارگر مسله ایمان را مطرح میکند که نه نظام سرمایه داری این مسله را مشرح کرده است و نه کمونیستی. حدیث سوم «وقتی کار را بدست مردم نا اهل سپارند منتظر روز رستاخیز باش». درین حدیث حق باید به حقداد برسد .اسلام برای پیشرفت امور در زندگی و ترقی اقتصادی توصیه میکند تا کار به اهل آن سپرده شود، مطرح میکند. اما امروز در یک کشور اسلامی یا باید آخوند باشی یا از یک قوم باشی یا طرفدار سلطنت و یا قدرت سیاسی باشی که کار داشته باشی ؛ اهلیت و لیاقت در کاراصلا مطرح نیست. حدیث چهارم
«انجام دادن کار نیک بهتر از آغاز کردن آن است»
یک مسله اخلاقی دیگرکه کیفیت و کمیت کار را در رابطه به تولید مطرح میکند. چون این مسله در نظام کمونیستی مطرح نبود، طور مثال یک موتر روسی با موتر مرسدس بنز رقابت کرده نه می توانست. حدیث پنجم«مزد کارگر را قبل ازینکه عرق آن خشک شود بپردازید» درین حدیث استثمار کارگر را اسلام ممنون قرار میدهد و سفارش میکند که مزد کارگر اول پرداخته شود. در دیگر نظام ها اول از کارگر کار میگیرند بعد مزد میدهند و آنهم بخور و نمیر. رستورانهای غذا های سریع مانند همبرگر فروشی ها بهترین مثال آن است. حدیث ششم.”چنان کار کن که گویی هیچ وقت نخواهی مرد و چنان بیمناک باش که گویی فردا خواهی مرد» این حدیث انسان را تشویق به کار میکند و در عین زمان برایش میگوید که در کار صادق باش و خیانت مکن زیرا جوابگو هستی. یعنی کار باید در چارچوب اخلاق باشد.حدیث هفتم «کار کنید زیرا هر کسی آنچه را برای آن ساخته شده بدست میآورد”. این حدیث انسان را یک موجود خود مختار و با صلاحیت در تولید قرار میدهد تا خودش تصمیم گیرد. همچنان هر انسان برای یک استعداد خاص خلق شده است و باید استعداد ها تشویق شود.
با کمال تأسف در کشور های اسلامی بیکاری به اوج آن است. عربستان سعودی از بزرگترین استثمار گران حقوق کارگر است. مردمان فقیر کشور های بنگله دیش و هندوستان و سریلانکا و فلیپین که غیرعرب هستند با مزد فوقالعاده ناچیز در آن کشور خدمت میکنند و از هر گونه امتیاز بی بهره هستند. کارگران افغانی در ایران استثمار شدهاند و از هیچگونه امتیاز به نام کارگر ندارند.معیار بیکاری در عربستان سعودی زیاد تر از دوازده در صد است و معیار بیکاری در ایران از یازده در صد بالا است در حالیکه ثروتمندان و آنانیکه در قدرت هستند با عیش و نوش زندگی میکنند. و توزیع عادلانه ثروت وجود ندارد و جالب است که این کشور ها را مردم به نام مسلمان میشناسد و فکر میکنند که اسلام همین نماز خواندن و حج رفتن و عمامه و ریش است و از استثمار که حکومت ها به نام اسلام مردم را استثمار کردهاند نه میخواهند چیزی بدانند و در حالیکه وهابی و آخوندی هر دو بالای مردم ظلم می کند.
وظیفه یک دولت اسلامی که اصلاً در جهان وجود ندارد مراقبت اخلاق و لباس مردم نیست. اولین وظیفه آن امنیت است دوم اقتصاد و سوم آموزش و پرورش. وقتی که معیار بیکاری در یک کشور از دوازده در صد بالا باشد امنیت نیست. امنیت که نبود اقتصاد پیشرفته نیست و معیار بیسوادی در کشور های مسلمان سرسام آور است. همچنان ، در غرب و شرق هم که متأسفانه نه سرمایه داری مشکل کارگر را حل کرده است و هر روز مردم برای یک دلیل عدم عدالت اقتصادی به خیابانها میریزند. شرکت های آمریکایی و اروپایی در کشور های عقبمانده به خاطر کارگر ارزان تولید میکنند و مالیه هم نه می پردازند. استثمار که شاخ و دُم ندارد. به جای کمک واقعی همه کشور ها را بانک جهانی زیر قرض گور کرده است. و نه کمونیزم مشکل کارگر را حل کرده است زیرا نه تنها که انسان برده دولت است یک عده مردم بیکارهستند. از نگاه اسلام کار تنها برای عاید داشتن نیست؛ بلکه برای یک نظام خانوادگی سالم و اخلاق مدنی سالم و صحت و سلامتی سالم است که انسان باید کار کند.
از کار کردن شرم نیست و فخر یک انسان مؤمن کار کردن است چه مرد باشد چه زن باشد. خداوند انسان را تنها به تقوی میشناسد نه اینکه ما چه شغل داریم. در نظام های غیر اسلامی ازطبقات اجتماعی شکایت داشتند و مارکس اساس مبارزات او از نگاه جامعه شناسی همین بود و اما وقتی پیروان او به قدرت رسیدند نه تنها مانند خود شان طبقات رابه نام حزبی و غیر حزبی به وجود آوردند و دیگران را برده خود ساختند، هزاران نفر را به نام پرولترایا به قتل رساندند. به امید روزی که در کشور زادگاهم همه کار داشته باشند و مردم تنها با تقوی و انسانیت شناخته شوند نه مقام اقتصادی، ثروتمند ، مستمند و به یک چشم دیده شود و این کار تنها از طریق ایمان کامل متصور است نه نظام سرمایه داری و کمونیستی.