پشت پردۀ بازی ها بر سر انتخابات چهارم ریاست جمهوری 1398(2019)
نصب تصاویر جدید رئیس جمهور غنی بر نقاطی از شهر کابل با نوشته ای از اظهارات او در نمایندگی از اقوام، آمادگی برای مبارزۀ انتخابات چهارم ریاست جمهوری در سال 1398 تلقی می شود.
آیا اشرف غنی برای یک دورۀ پنج سالۀ دیگر بعد از 1398 با حمایت امریکایی ها و متحدان غربی شان، هم چنان در ارگ کابل باقی می ماند؟
پاسخ این پرسش چهره ها و رهبران گروه های مختلف سیاسی که در این دوره خود را از مشارکت مورد نظر در سفرۀ قدرت با رئیس جمهور غنی دور می دانند، نگران می کند. حامد کرزی، رهبران و چهره های فعال سیاسی در شورای حراست و ثبات افغانستان و برخی ناراضیان و منتقدان دولت وحدت ملی و حکومت مشترک ارگ و قصر سپیدار از انورالحق احدی تا افراد دیگر، بیشتر از همه نگران پاسخ این پرسش هستند.
اگر رئیس جمهور غنی در انتخابات 2019 از حمایت امریکا در یک دورۀ دیگر پنج ساله به عنوان رئیس جمهور برخوردار باشد، برگزاری انتخابات از سوی دولت و حکومتی که ریاستش را به دوش دارد و کمیسیون مستقل انتخابات که مورد گزینش خودش است، بقای او را برای پنج سال دیگر در ارگ کابل، محقق و تضمین می کند. از همین جا است که ناراضیان و منتقدان سیاسی متذکره در صدد آن هستند تا انتخابات ریاست جمهوری سال 1398 با کمیشنران و رئیس جدید کمیسیون مستقل انتخابات و حکومت موقت، برگزار شود.
حامد کرزی اخیراً تلاش خود را بگونۀ غیر علنی و دور از انظار رسانه ها به تدویر لویه جرگه افزایش داده است تا از این طریق تشکیل حکومت موقت برای برگزاری انتخابات ریاست جمهوری مورد توافق و اجرا قرار بگیرد. اعضای ائتلاف شورای عالی حراست و ثبات، انورالحق احدی و برخی دیگر با او همفکر و همراه هستند. رهبران این ائتلاف و گروه های منتقد به تشکیل کمیسیون جدید مستقل انتخابات تاکید کرده اند و حتی از امضای سندی میان آن ها بر سر این موقف مشترک سخن می رود. رفت و آمد و مذاکرات اخیر حامد کرزی با احمدولی مسعود در واقع بر سر تدویر لویه جرگه و تدویر انتخابات ریاست جمهوری بدون نقش و حضور حکومت فعلی بریاست رئیس جمهور غنی است.
هنوز نشانه های روشنی وجود ندارد که آیا طرح تشکیل حکومت موقت و تعویض رئیس و کمیشنران کمسیون مستقل انتخابات در پایان این دورۀ ریاست جمهوری عملی می شود و آیا رئیس جمهور غنی به پذیرش این طرح وادار خواهد شد؟
آیا امریکایی ها این دیدگاه منتقدین دولت را می پذیرند تا انتخابات ریاست جمهوری در میکانیزم جدید و بدون حکومت رئیس جمهورغنی برگزار شود؟
از قراین و شواهد بر می آید که اشرف غنی با محاسبۀ خود در حمایت از امریکایی ها و حمایت داخلی از سوی برخی سران گروه های سیاسی و چهره های فعال عرصۀ سیاست، ماندن در ارگ کابل را برای یک دورۀ پنج سالۀ دیگر پس از انتخابات 1398 قطعی میداند. او در ملاقات و گفتگو با برخی از مسئولین نهادهای دولتی اعم از کابینه و شورای ملی از تحقق برنامه های خود برای چهار و پنج سال آینده سخن می گوید.
به نظر می رسد که رئیس جمهور غنی با داکتر عبدالله رقیب انتخاباتی دورۀ پیشین خود که بر مبنای توافقنامۀ سیاسی با او حکومت مشترک ساخت، در انتخابات آینده به توافق دست یافته باشد تا هم چنان بصورت مشترک و هر چند نابرابر در حکومت باقی بمانند. اگر چنین توافقی انجام شده باشد و یا انجام شود، باید در مورد آن، تمایل و توصیۀ امریکایی ها را مد نظر قرار داد.
اشرف غنی برای امریکا فرد مورد نظر و مطلوب است تا در رأس دولت، کم از کم در یک دورۀ دیگر قرار داشته باشد. و داکتر عبدالله از میان جبهۀ مقاومت پیشین ضد طالبان و حوزۀ این مقاومت سیاستمدار دور نگر و مصلحت اندیش تلقی می شود که زبان و سیاست امریکایی ها را به خوبی می فهمد و حتی با اشرف غنی و شیوۀ ریاست او کنار می آید و بحران داخل دولت را که برای امریکایی ها درد سر ساز می شود، مهار و مدیریت می کند.
آیا داکترعبدالله در دور بعدی با اشرف غنی هم چون دور فعلی شریک قدرت و حکومت او خواهد بود؟ این مشارکت در ادامۀ میکانیزم فعلی تقسیم قدرت با ادامۀ ریاست اجرایی محقق خواهد شد و یا آنکه او شامل تکت انتخاباتی اشرف غنی می شود و ریاست اجرایی پایان می یابد؟ جمعیت اسلامی با سران مختلف و ناهمسوی آن در کجای این توافق و زدو بندها قرار خواهد گرفت و در انتخابات 1398 با چه موقف و موقعیتی ظاهر خواهد شد؟
هر چند رئیس جمهور غنی از عبدالله عبدالله خواسته تا در دور بعدی هم چنان شریک حکومت او باقی بماند و در کنار او قرار بگیرد، اما رئیس اجرایی هنوز پاسخ روشنی نداده است. نکتۀ مهم برای داکترعبدالله کسب حمایت حوزۀ جهاد و مقاومتی است که تا اکنون از همان آدرس وارد میدان سیاست شده و به قصر سپیدار رسیده است. با توجه به نارضایتی های حامیان و هوادارنش از این آدرس و این حوزه در حکومت مشترک با اشرف غنی ممکن است آن حمایت قبلی را در تصمیم و موقف آیندۀ خود در انتخابات 1398 نداشته باشد، اما بصورت قطع او حمایت بخشی از این آدرس را هم چنان با خود خواهد داشت. در حالی که داکترعبدالله هنوز موقف روشنی در انتخابات آینده ندارد و گاهی از ورود مجدد خود به عنوان کاندید ریاست جمهوری سخن می گوید، اما اگر وی در کنار اشرف غنی قرار بگیرد و با او وارد حکومت مشترک شود، برای مشروعیت دورۀ بعدی ریاست جمهوری رئیس جمهور غنی حمایت آن بخش از او در مهار و مدیریت بحران کافی خواهد بود و نگرانی امریکایی ها نیز برطرف خواهد شد.
وجود گلبدین حکمتیار در کابل که از ریاست جمهوری اشرف غنی در دورۀ بعدی حمایت می کند، بخشی از فشار های رهبران ناراض و منتقد گروه های جهادی از سر آقای غنی را بر می دارد. البته رهبران و سران گروه های جهادی ناراض و مخالف رئیس جمهور غنی در داخل نظام حاکم سیاسی مورد حمایت امریکا از خط قرمز تصمیم امریکایی ها در حمایت از ریاست جمهوری مجدد آقای غنی(اگر این حمایت، سیاست امریکایی ها باشد)عبور نمی کنند. رویهمرفته این ها همه در داخل نظام حاکم سیاسی که هزینۀ حیات این نظام را امریکایی ها تامین می دارند، به توصیه و تاکید آن ها به عنوان فصل الخطاب گوش می کنند و گردن می نهند.
برخی از هواداران و نزدیکان رئیس جمهور غنی به این باور هستند که در دورۀ بعدی پنج سالۀ ریاست جمهوری او برنامه های نیمه تمام دورۀ فعلی به اتمام خواهد رسید. راندن نسل جهادی های دهۀ هشتاد از بدنۀ نهادهای ملکی و نظامی دولت و شکل گیری حکومت از نسل جوان و جدید به خصوص در ارتش و نهادی های امنیتی و نظامی، تامین حاکمیت دولتی و اجرای قانون، بخشی از برنامه های خواهد بود که محقق می شود. همکاری پاکستان به صلح در افغانستان تحت فشار جدی و شدید امریکا بخش دیگر از این باور است.