بعد از حادثه خونین در ساحه پل محمود خان کابل آقای اشرف غنی رئیس جمهور از پاکستان تقاضا نموده بود تا مخالفین دولت افغانستان را گرفتار و آنها را جهت محاکمه به حکومت افغانستان بسپارد. گرچه نه تنها در حال حاضر بلکه در اوایل نیز این آرزو و امید رئیس جمهور افغانستان از پاکستان خیلی منطقی بنظر نمی رسید حامیان بین المللی که پاکستان بخاطر شرارت پیشگی خود در عقب خود دارد در گذشته و در حال هرگز به خواسته های زمامداران افغانستان کوچکترین اعتنای نکرده و در آینده نیز نخواهد کرد .
چنانچه روز چهار شنبه هفته گذشته سرتاج عزیز مشاور سیاست خارجی صدر اعظم پاکستان طی کنفرانس مطبوعاتی گفته است جنگ راه حل نیست ما با طالبان از طریق جنگ اقدام نمیکنیم دولت افغانستان باید راه مذاکره و مفاهمه را پیش گیرد و همچنان سرتاج عزیز اعتراف کرده است که هئیتی به نماینده گی از طالبان قطر به پاکستان آمده اند و ما با آنها گفتگو های داشته ایم ، حالا که پاکستان به خواست رئیس جمهور افغانستان جواب رد داده است نمیدانم دستگاه دیپلوماسی و دست اندرکاران ارگ ریاست جمهوری طرح دیگری را که باید ارایه نمایند چه خواهد بود. به فکر من با گذشت هر روز روابط بین افغانستان و پاکستان تیره تر شده می رود با دوام این وضعیت دور از امکان نیست که جنگ تمام عیار بین این دو کشور رخ ندهد یا حد اقل در کوتاه مدت پوسته های سرحدی گاه و بیگاهی یک دیگر را راکت باران نکنند . به باور من تا کنون دروازه های دیپلوماسی همه جانبه بین افغانستان و پاکستان بسته نشده است در حال حاضر افغانستان به یک دیپلماسی فعال هم در سطح منطقه و هم در سطح بین المللی نیاز دارد. با نا توانی با عذر و زاری از پاکستان صلح و تفاهم خواستن کار عاقلانه ای نیست به فکر من با در نظرداشت همه چالش های موجود دید و بازدید ها و فعالیت های دیپلوماتیک در هر سطحی که باشد در رابطه با پاکستان مفید است. بلاخره ما باید با پاکستان راهی پیدا کنیم تا زندگی مصالحت آمیزی را در کنار هم داشته باشیم. باید تماس های مستقیم در تمام سطوح با پاکستان را افزایش دهیم. و در پهلوی آن مداخله و شرارت پیشگی سیاست پاکستان در مورد افغانستان را به جهانیان نیز معرفی کنیم من میدانم طی اضافه تر شش دهه روابط ما با پاکستان همیشه از زاویه تنش های هند و پاکستان دیده شده است تا تماس های مستقیم بین دو کشورافغانستان و پاکستان. حتی هنوز هم ما نتوانسته ایم مستقیم با هم صحبت کنیم و مشکلاتمان را مستقیم و رو در رو مطرح کنیم و هنوز هم مشکلات بین افغانستان و پاکستان تحت سایه تنش ها بین پاکستان و هند و امتیاز طلبی های بدون موجب پاکستان در تعین سرنوشت افغانستان دیده می شود. از سوی دیگر تحت رهبری دستگاه دیپلوماسی افغانستان اگر ما بتوانیم با پارلمان پاکستان، سکتور خصوصی پاکستان، گروههای اسلام گرا و حتی حکومت ملکی پاکستان دیدار داشته باشیم به یقین کمک می کند. خواه یا ناخواه مهم است با کسانی که معتقد به ذهنیت استفاده از خشونت هستند هم دو به دو دیدار داشته و صحبت هایی راانجام دهیم.
این صحبت ها به شرطی مفید می تواند باشد که در داخل افغانستان هماهنگی لازم در مورد روابط با پاکستان و مخالفین افغانستان وجود داشته باشد. یعنی زیر چتر ملی که بر افغانستان داریم ساختارهای سیاسی، امنیتی، اقتصادی ما استوار و پایدار در جایگاه خود وظایف خود را انجام دهد ولی اگر این صحبت های ما مانند صحبت ها و طرح های رهبران حکومت وحدت ملی که در این روز های نزدیک در مورد پاکستان و مخالفین مطرح کرده اند به شکل پراکنده با جناح های پاکستانی مطرح شود، هم برای خود و هم برای پاکستان از یک طرف مشکل ایجاد میکنیم و از طرف دیگر نتایج مطلوبی از این سیاست ها بدست نیاوردیم در آینده نیز دست آوردی نخواهند داشت این سخنان را نه تنها در رابطه با پاکستان بلکه در رابطه با دیگر کشورهای منطقه و کشورهای فرامنطقه ای باید جدی بگیریم . اگر ساختار های سیاسی ،امنیتی اجتماعی اقتصادی افغانستان به صفت یک کشور پا بر جا باشد، و عملکرد های شورای عالی صلح از شیوه نمایشی و سریال فلم ها به یک اداره کارا تبدیل شود ما میتوانیم به مراتب در تعاملاتی که با دنیای بیرون داریم بهتر و توانمند تر عمل کنیم . من مشکلات درونی روابط و تفاهم بین دیپلمات های طراز اول و جناح های نظامی پاکستان را که چقدر در مورد افغانستان متفاوت می اندیشند از الف تا یا میدانم وجود این دو گانگی در برخورد دیپلماتی و برخورد امنیتی هم در قضایای افغانستان و هم در کشور های دیگر آشکار دیده می شود اگر نظامیان پاکستان با حکومت ملکی در سیاست گذاری ها بخصوص در مورد افغانستان دید مشترکی پیدا نکنند ما با این سیاست دوگانه که پاکستان در حال حاضر و در گذشته داشته به همین جهت ما هنوز نمی توانیم به دست دوستی که از طرف پاکستان دراز می شود اطمینان کنیم که آیا واقعا این دست دوستی از تمام جناح پاکستان است یا چند نفر مامور تکنوکرات فقط گذشت زمان ثابت می کند و تا به حالا هم با توجه به شواهد و آثار ملموسی که وجود دارد نمی توان گفت در پاکستان یک حرکت کلی برای تغییر ذهنیت استفاده از خشونت در برنامه های سیاسی وجود دارد. اما به هر ترتیب هر گام مثبتی که از اسلام آباد برداشته می شود که تا کنون چنین گام را که صادقانه باشد ندیدیم بهتر است از هر گامی استقبال کنیم و برایش وقت بگذاریم. بسیار سادگی ما است که زود بپذیریم همه چیز بزودی تغییر خواهد کرد چنانچه جناب رئیس جمهور در روز های اول حکومت خود با چنین وعده های کاذب پاکستان اعتماد کرده بود تجربه نشان داده است .
در گذشته پاکستان وعده هایی در قبال افغانستان داده است که جدی نبوده است، درست است که پاکستان از نا امنی های افغانستان سود میبرد و منافع دراز مدت خویش را از همین زاویه جستجو میکند اما متاسفانه کشور های دیگری نیز از برهم خوردن امنیت افغانستان و بر هم خوردن امنیت منطقه مفاد خود را می بینند و تلاش ما باید بر این باشد که چطور به همان اشخاص خودمان را برسانیم و چطور برایشان تصویر منطقه را بالای میزشان بگذاریم زیرا در درازمدت اگر خودشان شخصا در خطر نیستند اولادهایشان در خطر هستند، در آینده درازمدت نواسه هایشان در خطر هستند و کوشش کنیم که وجدان هایشان را متواتر مخاطب قرار دهیم. تا بیدار شوند . جناب رئیس جمهور آقای غنی در شرایط الان واقعا افغانستان توانایی این را دارد که بتواند هردو مورد را به صورت همگون حفظ کند یعنی روابط نزدیک با هندوستان و هم روابط حسن همجواری با پاکستان
افغانستان ضرورت یک دیپلماسی فعال و ابتکاری را دارد. افغانستان نمی تواند که با یک دیپلماسی واکنشی بتواند بر مشکلات فایق شود. ما مجبور هستیم بر توانمندی های کلی افغانستان کار کنیم. توانمندی های سیاسی، امنیتی، اقتصادی و تا جایی که به مذاکرات ارتباط می گیرد خواه یا نا خواه که ما به یک دیپلماسی فعال و ابتکاری نیاز داریم تا درعمق قضایا داخل شود تا هم در خط اول جنگ و هم در عقب جبهه جایی که آرکستری امنیت افغانستان صورت می گیرد مذاکره کند. کسانی که با استفاده از عوامل مختلف نه تنها از فرستادن گروه های مخالف مسلح دولت افغانستان بلکه از موجدیت بی کاری در افغانستان و سود جویی از مواد مخدر و امثال آنها استفاده می برد و برهم زدن امنیت افغانستان را آرکستری می کند. به همین خاطر به این مسایل اگر ما رسیدگی کنیم ضرورت دارد تا ما توانمندی های خود را زیاد بسازیم. جناب رئیس جمهور به باور من روابط افغانستان و پاکستان با روابط پاکستان با هند تعریف می شود، حالا فکر می کنید که نزدیکی که پاکستان در آغاز حکومت شما با افغانستان داشته است به این دلیل است که پاکستان نگران است افغانستان با کشورهای دیگر مانند هند رابطه بر قرار نسازد سیاست های روز های اول حکومت وحدت ملی شما اینطور تعریف میشد من مشکل افغانستان را از زاویه دیگری که آن موقعیت استراتژیک افغانستان است. نیز میدانم گرچه در گذشته ها فرصت های طلایی هم ما داشتیم. این طور هم نبوده است که افغانستان همیشه صحنه جنگ بوده است ما سال های بسیار طویلی آرامی داشتیم سرعت رشد در افغانستان بسیار مطلوب بوده است. از طرف دیگر اگر شما مناطق مختلف جهان مطالعه کنید ما سه طبقه از ساختارهای امنیتی، سیاسی و اقتصادی داریم. یکی طبقه ملی که ساختارهای امنیتی، سیاسی و ملی توسط مردم خود همان کشور ساخته می شود. یکی طبقه منطقه ای و یکی هم سطح جهانی. حال ما یک سلسله ساختارهای امنیتی جهانی داریم، یک سلسله ساختارهای امنیتی منطقه ای داریم و یک ساختار امنیتی داخل خود کشور ماست. تا جایی که به داخل خود افغانستان ارتباط می گیرد در طول ۱۴ سال گذشته ما بسیار تلاش کردیم که نیروهای امنیتی خود به مصارف بسیار گزاف ساز و برگ بدهیم و باید هم ما امروز یک اردو داشته باشیم با این میلیاردها دالری که صرف ساختن اردوی و پولیس افغانستان و نیروی استخباراتی ما شده است. خوشبختانه امروز افغانستان صاحب یک اردو، پولیس و صاحب یک شبکه استخباراتی قوی است. اما از نظرسیاسی ما درزیر چترملی خود لرزان مانده ایم. هنوز قانون حاکم نشده است وهنوز ساختار های سیاسی ما سر پایش نیست. قوای سیاسی به آن شکل که باید نفس بکشد نفس نمی کشد. درصد قابل ملاحظه ای از مسوولین امور، معتقد به نظام انتخاباتی و دمکراسی نیستند. تلاش دارند تا لویه جرگه قانون اساسی و انتخاباتی پارلمانی بر گزار نشود این عملکرد ها و این کم کاری ها برای دولت کمر شکن است از سوی دیگر یک سلسله مشکلات در داخل افغانستان داریم.
در سطح منطقه ای که احاطه شده ایم توسط آسیای جنوبی و آسیای مرکزی، شرق دور و شرق میانه یا آسیای غربی هیچ ساختار امنیتی بخصوصی وجود ندارد که افغانستان عضویت آنرا بپذیرد و امنیت افغانستان را اتضمین کند. نزدیک ترین چیزی که ما داریم سازمان همکاری های شانگهای است که البته او هم فعلا عبا و قبا یا چهره یک سازمان اقتصادی را به خود گرفته ما مجبور هستیم که یک راه حل دایمی برای افغانستان پیدا کنیم. ما امروز یک پیمان استراتژیک یا یک موافقت نامه امنیتی با آمریکا امضا کرده ایم اگر امریکا مانند چند دهه گذشته مانند شوروی وقت به مشکل مواجه شد آیا برای برای حل مشکلات دایمی کشور خود یک دیدگاه منطقی داریم . از همه مهم تر به باور من توانمندی های خود افغانستان است که چقدر ما روی آن کار کردیم. اگر ساختار سیاسی ما فعال باشد و یک چتر خوب سیاسی ما داشته باشیم که تحت آن قوای ثلاثه و نظام نفس بکشند و قانون حاکم باشد. پارلمان ما مطابق قانون فعال باشد، امنیت ما سراسری باشد میتوانیم بهتر گام برداریم . اما در داخل حکومت وحدت ملی تفاهمات مطلوب نیست ما نمیدانیم در حال حاضر که مشکل امنیت را چطور رفع می سازیم. در رابطه با انتخابات اصلاحات قوانین انتخاباتی چه کار های را باید انجام میدادیم که ندادیم .
انتقال قدرت سیاسی با ایجاد سناریوی حکومت وحدت ملی مشکلات زیادی را دامنگیر ما ساخت با همه مشکلات در حال حاضر از همه اولتر توانمندی های اردو ، پولیس و استخبارات ما خیلی مهم است و سرانجام داشتن یک دیپلماسی فعال و ابتکاری برای افغانستان یک ضرورت مهم است.
نتیجه : در مقابله و رویا روی با پاکستان باید هرچه عاجلتر در سطح ملی و منطقوی و بین المللی گام های موثری که منافع ملی افغانستان را ضمانت کرده بتواند برداشته شود از سوی دیگر افغانستان در ذخایر استراتیژیک خود از همین لحظه دست به کار شود اگر دروازه های تورخم برای یک هفته بخاطر مواد خوراکه بسته شود افغانستان در این مورد چه تدابیری دارد هرچه عاجلتر اسناد شواهد و دلایل که مداخلات پاکستان در امور افغانستان را به همگان اثبات برساند به شورای امنیت ملل متحد تقدیم شود از کشمکش ها و خورد و برد های داخلی حکومت جلو گیری کنید جهت مهار کردن روز های دشوار روی یک اجندای بسیج ملی از همین لحظه باید کار آغاز شود .
