دیده گاه پسامدرنیسم در باره ی زبان

رویکرد هرمنوتیکی وقرائت های متفاوت از متن در حوزه ی ادبیات ونقد ادبی، یکی از نظریه های مهم “پسامدرنیسم” است.

باتوجه به این نظریه، دیده می شود که محوری ترین تأکید پسامدرنیسم در حوزه ی”زبان ونقش آن” شکل می گیرد و پسامدرنیست ها با بیان این که “زبان نقطه ی ثقل ماست”، می کوشند ماهیت انسان و فرایند انسانیت را به وسیله ی زبان تفسیر وتوجیه نمایند.

 دیدگاه پسامدرنیسم در مورد زبان

پسامدرنیست ها، زبان را عاملی می دانند که: به طور قطع انسان را از حیوان متمایز می کند. خود آگاهی، تفکر، رفتار انسانی وهمه وهمه برپایه ی زبان قابل تعریف است وهیچ منشأ دیگری غیراز زبان وجود ندارد.” (۱)

 چالش پسامدرنیسم با مسیحیت

ازدیدگاه مسیحیت ،پیش ازخلقت انسان، طبیعت وشرایط زنده گی انسان به وجود آمده، سپس “نعمت زبان” به اوداده شده است. بر بنیاد این دیدگاه است که “کی یرکگارد” نیز باورمند است که: شرایط وطبیعت انسان،زبان اورا تعیین می کند”؛ اما پسامدرنیست ها بارد این ادعا می گویند:”برپایه ی زبان است که طبیعت وشرایط انسان تعیین وتعریف می شود.”

 باتوجه به این که دیدگاه مسیحیت در مورد پیدایش “طبیعت وشرایط زنده گی انسان پیش ازخلقت وی “باید مورد واکا وی ونقد قرار گیرد (زیرا بربنیاد کدام نگرش علمی وفرامذهبی این دیدگاه ارائه شده)؛ باورپسامدرنیست ها نیز قابل نقد و تأمل است که باید به چالش کشیده شود.

 نقد دیدگاه پسامدرنیست ها در مورد زبان

نخستین دلیلی که در رد اد عای پسامدرنیست ها مبنی براین که :”زبان طبیعت وشرایط انسان را تعیین وتعریف می کند”، بیان شده این است که: “منطق همیشه، پیش از زبان عمل می کند وازآن پیشی می گیرد و ارتباطات منطقی، برپایه ی ادراک حسی مان استواراست. این درک حسی ،قبل از زبان کارخود را آغاز وبه رشد فردیت یک انسان کمک می کند.” (۲)

 با استناد براین دیدگاه، آدم ها پیش از همه، ارتباط منطقی برای شناخت{ ویاهم تصوری برای شناخت اشیأ }را نخست با حواس خود شکل می دهند وسپس زبان به وسیله ی رابطه ی قراردادی که با اشیا دارد، این مسأله را بیان می کند؛ یعنی ادراک حسی آدم ها برای فراهم سازی زمینه ی شناخت اشیا، پیشتر از زبان عمل می کند. به گونه ی نمونه:”اگر دو ورق کاغذ در اندازه های گوناگون در برابردیده گان شما باشد، شمابانگاه خود، قبل ازاین که ازوسیله یی به نام زبان استفاده کنید، به این درک می رسید که یکی از دیگری بزرگ تر است.” (۳)

 آیا زبان منشأ همه یی تجربه هاست

پسامدرنیسم به این باور است که “زبان منشأ همه یی تجربه ها است”.این نظریه، بی گمان ازهمان دیدگاه نخست که “زبان نقطه ی ثقل ماست” گرفته شده؛ زیرا بیان این نظریه، به گونه یی، تفسیر وتوجیه مفهوم ماهوی انسان به مدد زبان است.

 نقدی که دررد این نظریه بیان شده این است که: زبان برخلاف نظریه ی پسامدرنیست ها، منشأ همه یی تجربه هانیست؛ “.بلکه زبان خودیک نوع تجربه است.”

 در نتیجه ،چیزی که به عنوان مجموعه ی کل دررد آرای پسامدرنیست بیان شده این است که نظریه ی آن ها، به گونه یی انکار “وجود واقعیت ” است.

 اما پسامدرنیست ها بارد دیدگاه های منتقدان، آن ها را به برداشت های واهی از درک مقوله ی “پسامدرن” متهم می کنند وبدون دغدغه ی فکری ، باور های شان در حوزه های متعدد – به ویژه زبان را- پی می گیرند.

 ___________

پانوشت:

۱- مارک دی هاسر، نقدی بررویکرد پست مدرن ها ،ترجمه:پریسا صادقیه(اصل این مقاله به زبان انگلیسی در مجله ی:

Language زیرنام postmodernism and American philosophy در ۲۷ جولای ۲۰۰۷ منشر شده است.

 2-   همان مقاله.

 3- همان مقاله.