برگزاری دور دوم انتخابات ریاست جمهوری کشور هرچند می تواند با مشکلاتی هم از لحاظ زمانی و هم از نظر آمادگی توام باشد، اما برای تامین مشروعت نظام ضروری است.
در شرایطی که گستردگی تقلب و تخلف های انتخاباتی اعتماد مردم را نسبت به سلامت انتخابات آسیب زده است، اعلام برگزاری انتخابات برای دور دوم یک گام ارزشمند هم در راستای تامین اعتماد مردم است و هم می تواند نظامی را که در پی آن می آید مشروع و قابل قبول بسازد.
اما در عین زمان فراموش نکنیم که برگزاری دور دوم انتخابات، طشت دروغ و رسوایی آنانی را که دست به تقلب و تخلف های سازمان یافته و غیر سازمان یافته نیز زده بودند، از بام انداخت. همان های که پس از روز انتخابات یکسره تقلب و تخلف ها را رد می کردند و به هیچ صورتی نمی پذیرفتند که چنین چیزی صورت گرفته است.
قدر مسلم این است که برگزاری دور دوم انتخابات یک نکته را می تواند به عنوان یک سنت در اذهان سیاسیون و نهادهای مرتبط به انتخابات و مامورین انتخابات تقویت کند که نباید دیگر پیش از “دیدن آب، موزه از پا” بکشند. دموکراسی و داشتن نهادهای دموکراتیک همین است که همه باید به عملکردها و اقدام های آن باور داشته و آن را حمایت و تقویت کنند و هیچ کس حق ندارد تا قبل از این که یک نهاد مرتبط در زمینه موضع قانونی و رسمی خود را اعلام کند، کسی به اصطلاح ” چوته انداز” چیزی بگوید.
ما شاید برای سال های متمادی برای یادگرفتن یک فرهنگ دموکراتیک بهایی فراوانی بپردازیم. برگزاری دور دوم انتخابات جدا از تمام مسایل دیگر یکی از آنها است. افغانستان واقعا در وضعیتی نیست که بتواند هر پنج سال مصارف سرسام آور چندین انتخابات را تامین کند، به ویژه این که انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری جدا از هم برگزار می شوند، اما برای یاد گیری فرهنگ دموکراتیک، ایجاد اعتماد باور به نهادها و ارزش های دموکراتیک پرداختن این قیمت ها و این مصارف هیچ است.
دموکراسی ناگزیری افغانستان است. در کشوری که یکی خودش را برادر بزرگ عنوان می کند و اجازه نمی دهد تا به دیگران حق دهد و یکی دیگر به خاطر این که برادر بزرگ را قبول ندارد، مردمش را قربانی سیاست های معامله گران خود می سازد و هیچ کس نمی اندیشد که چاره ی مشکل افغانستان عدالت در پرتو یک نظام دموکراتیک است، برگزاری دور دوم انتخابات تجربه ی بزرگی است.
در این شکی نیست که هیچ کس نمی تواند تضمین کند که در دور دوم انتخابات، تقلب صورت نخواهد گرفت، اما وقتی انتخابات در دور دوم میان دو نامزد برتر برگزار می شود، دهقان هلمندی، چوپان بدخشی و … احساس می کنند که وجود دارند و رای شان نیز در تعیین سرنوشت کشور شان مهم است. زیرا نهادهایی هستند که در نهایت از رای شان صیانت می کنند و نمی گذارند که آرای تقلبی و آرای واقعی با هم یکجا شمرده شوند.
برخی ها نگران برنده شدن و نشدن یکی از دو نامزدی اند که به دور دوم راه یافته اند، اما هیچ کس نمی گوید که دموکراسی بازنده و برنده ندارد، در دموکراسی مردم برنده اند. مردم برنده می شوند، اما باید نهادهای قوی و مشروعی وجود داشته باشند که از آرای مردم صیانت کنند و نظام منبعث از این آرا شرایط و زمینه ها را به ترتیبی فراهم نماید که دیگر از قدرت سواستفاده ی شخصی، خانوادگی، قومی و زبانی صورت نگیرد.
هنوز این راه دور است، هنوز تا رسیدن به سرمنزل یک نظام دموکراتیک و عادل ما سال ها فاصله داریم، اما هیچ تحول اجتماعی در یک شبانه روز رخ نمی دهد. ساختن یک فرهنگ دموکراتیک و یک جامعه ی دموکراتیک مثل رنگ کردن یک دیوار نیست، بلکه مثل اعمار یک ساختمان چندین منزله است که رنگ کردن دیوار تنها یک بخش کوچک آن به شمار می رود.
با این وجود هرچند ما به برگزاری دور دوم انتخابات خوشبین باشیم، ولی اگر به موارد تقلب ها و تخلف های صورت گرفته در انتخابات به ترتیب عادلانه و منصفانه رسیدگی نشود، مشکل حل نخواهد شد و جست و خیز ما برای احیای اعتماد مردم در رابطه به انتخابات حرف مفت و پا در هوایی بیش نخواهد بود.
اکنون که مسلم شده است که چه کسانی و در چه ولایت ها و مناطقی تقلب صورت گرفته است، باید دولت اقدام های تنبیهی را روی دست گیرد تا مرتکبین، متقلبین و متخفلین به میز عدالت کشانیده شوند و مجازات گردند. اگر این کار نشود همان های که در دور اول تقلب کردند، بعید نیست که در دوم نیز به چنین اقدام ها متوسل خواهند شد. زیرا می دانند که هیچ کس از آن ها پرسان نمی کند.
اگر چنین اقدام ها در راستای شناسایی، دستگیری، محاکمه و مجازات این افراد از هر طیف و گروهی صورت گیرد، هم اعتماد مردم اعاده می شود و هم زمینه برای جلوگیری از تقلب های احتمالی در دور دوم انتخابات مهیا می گردد.
از سوی دیگر تغییر در ساختار و عملکردهای کمیسیون مستقل انتخابات نیز ضروری است. کمیسیونی که بارها و بارها به صراحت تقلب را رد می کرد و اقدام های خود را قانونی می خواند، اکنون باید جواب بدهد که آن همه ادعاها را بر مبنای چه چیزی بیان کرده بود، چرا در آن زمان کمیسیون انتخابات نمی خواست منتظر بررسی های کمیسیون شکایات انتخاباتی باشد و چرا در آن زمان با کسانی که مسلم شده بود که از نامزد و یا نامزدهای حمایت می کنند، برخورد صورت نگرفت و مسایلی دیگری از این دست.
دقت در انتخاب کارمندان جدید برای انتخابات، حمایت از استخدام شمار بیشتر ناظرین ملی و محلی در سراسر افغانستان و ایجاد یک مقرره ی سخت و منضبط برای مجازات متخلفین که البته تطبیق شود، از دیگر اقدام هایی است که می تواند هم به مشروعیت انتخابات آینده کمک کند و هم در احیای اعتماد مردم و نظامی که از رای مردم منبعث می شود.
