مدت ریاست جمهوری حامد کرزی مطابق به قانون اساسی افغانستان در اول جوزای سال جاری به پایان رسید. در واکنش به تمدید حاکمیت کرزی بسیاری نهاد های مدنی افغانستان از جمله بیش از ۷۰ تن از اعضای شورای ملی افغانستان خواستار آن شدند که بعد از اول جوزا کرزی رییس جمهور قانونی افغانستان نیستند، اوامر و فرامینی از جانب ایشان مشروعیت و اعتبار قانونی ندارد.
به نظر می رسد تداوم ریاست جمهوری ایشان بعد ازاول جوزا نامشروع و بحران آفرین شده است. اما بحران مشروعیت حکومت کرزی به اینجا خلاصه نمی شود. کمییسون مستقل انتخابات افغانستان نیز به مشکل مشروعیت گرفتار است. این در واقع یک نهاد انتخاباتی وابسته به کرزی است و در حال حاضر مصروف ساختن سناریوی تقلبات گسترده در انتخابات ریاست جمهوری به نفع ایشان می باشد.ازینرو دور از تصور نیست که کمیسیون مذکور مثل شورای نگهبان ایران که به اتهام تقلبات گسترده به نفع احمدی نژاد کشور را به بحران برده است دست به تقلبات زده و آرای جناب کرزی را تا ۸۰ فیصد بلند خواهد برد.
یکی از نگرانی های اصلی در این انتخابات سوء استفاده از قدرت توسط حامد کرزی می باشد که تمام ارگانهای دولتی در مرکز و محلات درین چند ماه اخیر سخت مصروف کمپاین به نفع ایشان هستند. اما در میان مقامات محلی یگانه کسی که حاضر نشده است از امکانات دولتی به نفع کرزی حمایت کند، استاد عطا محمد نور والی بلخ هستند. ایشان در طول زمان ولایت شان یکی از موفق ترین و قدرت مند ترین شخصیت رژیم کرزی در عرصه امنیت، بازسازی، مبارزه با مواد مخدر و کسب حمایت مردمی در ولایت باستانی و داستانی بلخ هستند. چنانچه رییس جمهور کرزی به پاس خدمات آقای نور ایشان را با مدال عالی بنام” وزیر محمد اکبر خان” مفتخر ساختند.
اما آقای نور بجای کرزی از نامزدی آقای داکتر عبدا لله اعلام حمایت نموده اند. فکر میشود آقای نور با دلایل متعدد از نامزدی داکتر عبدالله حمایت می نمایند. بدون شک حمایت ازین و آن کاندید مخالف قانون اساسی و قانون انتخابات نیست به شرط آنکه از مقام و امکانات دولتی به نفع هیچ کاندیدی استفاده نشود.
باید گفت استاد عطا محمد نور طرفدار نظام فدرالی و محل گرایی نیستند و بار ها از دولت مرکزی افغانستان حمایت نموده اند. هم چنان ایشان بار ها از عدم کمک لازم مالی و اقتصادی توسط دولت مرکزی از روند بازسازی به ولایات شمال افغانستان انتقاد نموده اند. این در حالیست که اکثریت عواید ولایت بلخ مثل بسیاری ولایات دیگر شمالی و غربی و مرکزی افغانستان به خزانه حکومت مرکزی انتقال می باید ، بی آنکه این ولایات حق و صلاحیت مصرف بخش اعظم عواید خویش را برای بازسازی محلات خود داشته باشند.
به نظر می رسد آقای نور طرفدار تغییرعادلانه ساختار قدرت در افغانستان هستند. ازینرو ایشان طرفدار دادن صلاحیت و استقلال بیشتر به محلات افغانستان و رهایی از تعصب و تنگ نظری حکومت مرکزی هستند. شاید مهمترین عامل حمایت آقای نور از برنامه انتخاباتی داکتر عبدالله این باشد که ایشان تاکید بر تغییر نظام ریاستی به پارلمانی و انتخابی شدن مقامات محلی و انتقال برخی صلاحیت ها به ولایات افغانستان می کنند.
ممکنست عامل دیگری که آقای نور را وا داشته است تا از نامزدی جناب داکتر عبد الله حمایت کنند این باشد که به نظر می رسد آقای کرزی با برخی افراد در یک زد و بند قومی و ایجاد تشنج در شمال افغانستان بویژه در ولایت بلخ تعهد نامه های سری را عقد نموده اند. این تعهدنامه سری بسیار شباهت به ایجاد شورای هماهنگی و کودتای سال ۱۹۹۴ دارد که پیامد آن جز تباهی دیگر هیچ دست آوردی نداشت.
سر انجام بدون شک مهمترین انگیزه ایکه آقای نور را واداشته است از داکتر عبدا لله حمایت کنند این خواهد بود که ایشان از لحاظ فکری و سازمانی نسبت به هر کاندید دیگر با داکتر عبدالله نزدیکی دارند.
قابل تذکر است ثبات و بازسازی و مبارزه قاطع با کشت و قاچاق تریاک در ولایت بلخ در تحت رهبری استاد عطا محمد نور نه تنها باعث رضایت ، بسیاری تندروان و متعصبین حکومت مرکزی و فرصت طلبان محلی رقیب والی بلخ نشد، بلکه بر انگیختن حسادت آنها نیز شد. افزون بر آن اتکاء به نفس و حس استقلالیت و هم چنان برخی انتقاد های تند توسط والی بلخ از بی مهری دولت مرکزی و حامیان خارجی دولت کرزی دربازسازی شمال افغانستان همواره باعث تحریک گروه های مخالف والی بلخ می گردید.
جناب کرزی با توجه به اینکه در چند ماه اخیر رویکرد های تند و خلاف قانون اساسی افغانستان را بیشتر پیشه نموده اند و از تمام امکانات دولتی به نفع خویش استفاده نموده کاخ ریاست جمهوری افغانستان را به ستاد انتخاباتی برای شان مبدل ساخته اند، حمایت آقای نور از داکتر عبد الله رقیب درجه اول ایشان شاید برای شان غیر قابل تحمل باشد. روی تصادفی نیست که جناب کرزی تا قبل از برگزاری انتخابات از هیچ وسایلی برای مجازات آقای نور تا سر حد بی ثبات ساختن وضعیت امنیتی ولایت بلخ رو گردان نخواهند شد. چنانچه در اولین واکنش جناب کرزی برخی مقامات امنیتی را بر کنار نمودند و حالا به نظر می رسد که برکناری والی بلخ در دستور کار کرزی و تیم ایشان قرار دارد.
تجارب توطئه و سوء قصد به جان امیر اسمعیل خان و قتل پسر ایشان در ولایت باثبات هرات در آستانه انتخابات ۲۰۰۴ نیز نشان داد که امتیاز طلبان و سلطه جویان از هیچ وسایلی مشروع و نا مشروع برای رسیدن به اهداف شان روگردان نخواهند شد.
مقاومت در مزار شریف
گفته میشود والی بلخ نیز با بهره از پایگاه قوی اجتماعی دربلخ و حمایت جامعه جهانی به رفتار اخیر دولت مرکزی واکنش نشان داده تا هنوز مقاومت می نمایند. بدون شک خشم حامد کرزی نسبت به والی بلخ از یک جانب و مقاومت آقای نور از جانب دیگر نمی تواند بدون بحران و تشنج در شرایطی به پایان برسد که از یک طرف مدتی کمی تا برگزاری انتخابات باقی مانده است و از طرف دیگر مشروعیت حکومت حامد کرزی بعد از اول جوزا نزد بسیاری ها زیر سوال قرار دارد.
دو پرسش اساسی درینجا مطرح میشود: نخست اینکه جناب کرزی که خود از مشروعیت رنج می برند ، پس بر اساس کدام صلاحیت و حق والی بلخ و مقامات امنیتی بلخ را بر کنار می سازند؟
دواینکه آیا جناب کرزی بخاطر پیروزی در انتخابات و مجازات والی بلخ به پیامد های خطرناک سیاست های شان در آستانه انتخابات اندیشیده اند و یا خیر؟
واقعیت اینست اگر تیم حامد کرزی بخاطر پیروزی ایشان جنون آمیز دست به اقدامات خطر ناک بزند، مسوولیت بحران و بی ثباتی را بدوش خواهد گرفت. افزون بر آن اوضاع بلخ می تواند مثل حوادث زمان اخیر داکتر نجبیب الله انکشاف کند و در نتیجه حاکمان مرکزی بار دیگر بخاطر تعصب و خود خواهی های شان ثبات کل کشور را به خطر مواجه ساخته و فرصت خیلی مناسب را به بازی گران قوت های خارجی و همسایگان مساعد سازند. باید گفت همانگونه که تندروان تنگ نظر دولت مرحوم داکتر نجیب الله با نصب و تحمیل افرادی مثل رسول «بی خدا» و جمعه اسک در مزار شریف قیام جنرال مومن در حیرتان وخشم مردم شمال افغانستان را بر انگیختند، ممکنست اینبار نیز تندروان اطراف جناب کرزی در تلاش تعقیب سیاست های ناکام گذشته شوند. شاید بهتر باشد جناب کرزی از گذشته درس بگیرند نباید ولایت بلخ را که در تحت رهبری آقای نور بویژه در مبارزه با مواد مخدر نزد جهانیان برای جناب شان آبرو خریدند ، قربانی سازند.
شاید بهترین پیشنهاد بسیاری ها برای استاد عطا محمد نورنیز این باشد که لازم است ایشان از شکیبایی کار گرفته نباید بهانه ای برای بی ثبات ساختن شمال بدست تندروان حکومت مرکزی وفرصت طلبان محلی بدهند.
